(Immanuel), Duits wijsgeer (Lipnik, Galicië, 21 Juli 1848-Leipzig 8 Mei 1930), was buitengewoon hoogleraar te Jena 1879-’83, gewoon hoogleraar te Bazel 18831889, te Würzburg 1889-’94 en te Leipzig 1894-1921. Hij sluit vnl. aan bij Kant en Schopenhauer en is vooral van betekenis door zijn aesthetica: Ästhetik des Tragischen (München 1897, ‘1923), System der Ästhetik (3 dln, München 1905-1914; a1925-1927) en Das ästhetische Bewusstsein (München 1920).
Hierin ontwikkelt hij op de grondslag van phaenomenologische descripties van aesthetische waardebelevingen een axiologie en metaphysica der kunst.Bibl. (beh. de reeds gen.): Imm. Kants Erkenntnistheorie (1879); Ueber die Möglichkeit einer Metaphysik (1884) ; Erfahrung u. Denken (1886, 1924); Arth. Schopenhauer (1900, 61923); Die Quellen der menschlichen Gewissheit (1906); Kunst u. Volkserziehung (1911); Gewissheit u. Wahrheit (1918); Die Gefühlsgewissheit (1922); Phänomenologie u.
Metaphysik der Zeit (1925); Das Problem der Individualität (1928). Autobiog.: Phil. d. Gegenwart in Selbstdarst., I (1921).
Lit.: J. V.-Festschrift zum 70. Geb.tag, hrsg. v. P. Barth (1918); W. Wirth, Grundfragen der Aesthetik im Anschluss zu den Theorien J.
V.s (1926). Necrologieën, in: Kantstudien, XXXVI (1931) en in: Verhandl. der Leipz. Ak. der Wiss., Phil. hist. Klasse, LXXXII, 1 (1930).
