befaamd vroeg-scholastiek wijsgeer (ca 810-877), was zoals zijn naam aangeeft (soms: Erigena) een in Ierland (Erin) geboren Iroschot, die echter reeds vroeg naar Frankrijk moet zijn getrokken, te Laon als leraar zou zijn opgetreden en ca 847 verbonden werd aan de paleisschool van Karel de Kale. Het Grieks even goed meester als het Latijn, geldt hij veelal als de eerste oorspronkelijke denker der vroege middeleeuwen, ofschoon zijn wijsbegeerte in wezen weinig verschilt van het toenmaals heersende platonisme.
Aanvankelijk stond hij onder Latijnse invloed, met name van Augustinus en Boëthius. Uit die tijd dateert zijn werk Over de goddelijke voorbeschikking (De divina praedestinatione, 850-851), waarin hij stelling neemt tegen de predestinatieleer van de monnik Gotschalk en o.a. de verhouding bespreekt van geloof en wetenschap. Uitgangspunt van alle kennis is het geloof in God, die zich op vaag-symbolische wijze openbaart zowel in schrift en traditie als in het boek der natuur: de rede heeft slechts de diepere zin dezer openbaring te doorvorsen, waarbij we ons door de kerkvaders moeten laten voorlichten. Uiteindelijk geeft ons redelijk inzicht echter de doorslag en valt ware godsdienst samen met de ware wijsbegeerte. Ook de leer der zijnsanalogie vindt hierin reeds haar eerste ontwikkeling: in primaire zin komt het zijn toe aan God, aan de schepselen niet dan in secundaire en afhankelijke zin. Intussen wordt God toch ook al min of meer opgevat als de zelfstandigheidsvorm aller dingen, gelijk later uitdrukkelijker door Amalric van Bena zou worden geleerd. Zijn glossen op Martianus Capella en Boëthius, wellicht eveneens stammend uit die tijd, waren van veel invloed op de ontwikkeling der wetenschappen o.m. der muziekleer en der scholastieke methode.Een door hem op last van Karel de Kale ver-
(twee pagina’s missen)
