Frans neuroloog en psychiater (Parijs 29 Nov. 1825-Morvan, dep. Nièvre, 16 Aug. 1893), een der grootste vertegenwoordigers van de Franse wetenschap, begon op 19-jarige leeftijd zijn medische studie.
In 1853 werd hij chef de clinique in de Salpêtrière en reeds in 1856 werd hij „Médecin des hôpitaux”. In 1872 volgde zijn benoeming tot hoogleraar in de pathologische anatomie. In 1882 werd voor hem een leerstoel voor de ziekten van het zenuwstelsel in de Salpêtrière geschapen, waar hij reeds zo vele jaren gewerkt had. Het clinische genie van Charcot openbaarde zich in een reeks onderzoekingen van de allereerste rang.
Zijn werk over de sclerosis multiplex zal te allen tijde hiervan getuigen. Maar ook zijn werken over de localisatie van functies in de hersenen, over de spieratrophieën, over de door hem ontdekte amyotrophische laterale sclerose, over de tabetische arthropathieën, om slechts de voornaamste te noemen, getuigen van een combinatie van critisch en scheppend vermogen, als slechts zelden voorkomt. Charcot’s naam als neuroloog werd bekend over de ganse wereld. Doch ook de psychiatrie heeft aan zijn genie zeer veel te danken.
De betekenis van psychische conflicten bij het ontstaan van nerveuze stoornissen werd door hem met grote kracht verdedigd en op grond van uitgebreide clinische onderzoekingen bevestigd. Hij werd een der grondleggers van de moderne leer der hysterie. Het was Charcot, die aan Freud de eerste stimulans gaf tot zijn onderzoek van het onbewuste zieleleven. Onder de leerlingen van Charcot vindt men naast een reeks eminente neurologen een lange rij baanbrekende psychiaters o.w. de grootste Pierre Janet is.
Om iets aan te voelen van de grootheid en de charme van Charcot als docent, leze men zijn Leçons sur les maladies du système nerveux (1874). Ook thans nog spreken zijn werken tot ons, zij getuigen van zijn welsprekendheid, die, hoewel geladen met een merkwaardig pathos, nochtans steeds helder blijft.PROF. DR H. C. RÜMKE
Bibl.: Œuvres complètes, 9 dln (Paris 1885-’90).
Lit.: Rev. Neurologique; Centenaire de la naissance de Charcot (Juin 1925).
