Amerikaans jurist en staatsman van Ierse afkomst (Charleston, South Carolina, 2 Mei 1879), eenvoudig begonnen als jongste bediende op een advocatenkantoor, later stenograaf en journalist, kwam in 1910 als Democraat in het Huis van Afgevaardigden, waar hij zijn zetel tot 1925 wist te behouden. In dat jaar nam hij een advocatenpraktijk tot 1930, toen hij Senator voor South Carolina werd.
In 1941 maakte president Roosevelt hem „associate justice” van het Hooggerechtshof, maar reeds in 1942 verruilde hij deze positie weer voor die van hoofd van het inmiddels opgerichte Office of Economic Stabilization. Van '943-1945 leverde hij als hoofd van het eveneens nieuwe Office of War Mobilization een belangrijke bijdrage tot de arbeidsinspanning van het Amerikaanse thuisfront.Op 30 Juni 1945 trad Byrnes als minister van Buitenlandse Zaken op onder president Truman. Hoewel hij president Roosevelt had vergezeld naar de conferentie van Jalta, waar hij de gelegenheid had aangegrepen een eigen stenografisch verslag van de besprekingen te maken, was zijn kennis van internationale vraagstukken zeer onvolledig. Onmiddellijk na zijn benoeming nam hij met president Truman deel aan de conferentie van Potsdam. Daarna woonde hij vele intergeallieerde samenkomsten bij, die hem steeds pessimistischer stemden ten aanzien van de wil tot samenwerking van de Sovjets en steeds meer voorstander maakten van een „firm policy”.
Hierin werd hij over’ het geheel door de president gevolgd, zij het van tijd tot tijd niet zonder onderlinge misverstanden. In Sept. 1946 sloot Truman zich eerst bij een rede van zijn minister van Handel, Wallace, die de Amerikaanse politiek ten aanzien van Rusland als te „tough” aanviel, aan, maar verzocht deze later af te treden, en billijkte Byrnes’ lijn weer. Desondanks schijnen er echter moeilijkheden tussen president en staatssecretaris te zijn blijven bestaan, want in Jan. 1947 trad Byrnes „om gezondheidsredenen” af. Enige tijd later publiceerde hij zijn Speaking Frankly, in het Nederlands vertaald onder de titel Openhartige taal, waarin hij geen twijfel heeft laten bestaan over zijn grote teleurstelling en bezorgdheid over de doeleinden der Russische politiek.
j. R. EVENHUIS.
