Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 04-07-2022

Illegaliteit

betekenis & definitie

(eig.: onwettigheid, van Lat. legalis, wettig) is de benaming, welke veeltijds werd gegeven aan de verzetsbewegingen in de door de As-mogendheden in Wereldoorlog II bezette landen. Politieke bewegingen zullen in het algemeen niet gaarne toegeven, dat haar activiteit eventueel een illegaal karakter draagt.

Zelfs Hitler heeft, vóórdat hij aan de macht was, steeds bezworen, dat zijn partij slechts legale wegen zou bewandelen, behoudens dan een kleine ontsporing in 1923. Alleen de communisten en anarchisten hebben veelal met een zekere trots gewag gemaakt van hun illegale werkzaamheden. Tijdens Wereldoorlog II heeft het ondergronds verzet de naam illegaliteit aangenomen, mogelijk onder invloed van communisten, die in dit verzet een actieve rol speelden. Juist was deze naam, voor zover de verzetslieden zich niet stoorden aan de door de bezettende macht uitgevaardigde verordeningen, zelfs indien deze in overeenstemming waren met het Landoorlogsreglement. Daar staat echter tegenover, dat de bezetter zijn macht slechts uitoefende als usurpator, waartegenover de verzetsbeweging opkwam voor de rechten van de legitieme overheid des lands. Van dit gezichtspunt uit bezien is de benaming illegaliteit niet geheel juist. Voor een meer uitvoerig overzicht van het verzet in Nederland en België z verzetsbeweging.

< >