afkorting van de naam Jesus, met vervanging van de letter sigma gevormd naar de Griekse afkorting IHC (eerste 2 letters en laatste letter van de naam IHCOYC). In de oudste Griekse en Latijnse Christelijke inschriften komt meestal de afkorting IH voor, evenals het vrij geregeld voorafgaande XP (eerste 2 letters van Christos) met het kruissymbool tot een monogram samengevoegd.
Over dit monogram van de naam Jesus schrijft reeds de auteur van de na-apostolische brief van Barnabas, hoofdst. g, waar hij de cijfersymboliek er van verklaart. In latere Griekse inschriften is de afkorting meestal IC, gevolgd door XC. Nog in de 9de en 10de eeuw blijken Latijnse auteurs zich van de Griekse herkomst van IHS bewust te zijn. Mede onder invloed van de Middeleeuwse schrijfwijze om ook aan de i een verfraaiings-h toe te voegen (Ihesus, Iherusalem enz.) heeft men de afkorting echter sinds die tijd tot de Renaissance als een Latijnse beschouwd. Bovendien heeft men gedurende de Middeleeuwen de drie letters symbolisch verklaard, bijv. In Hoe Signo (volgens de Latijnse versie van de woorden die Constantijn, naar Éusebius’ Leven van Const.
I 28, bij zijn visioen zou hebben gezien: In dit teken zult gij overwinnen), of, in het Nederlands: Jesus Heiland Saligmaker. Omdat de ophaal van de H. in de laat-Middeleeuwse Gotische schrijfwijze der afkorting van een dwarsstreep werd voorzien, vindt men ook in de iconografie van de nieuwere tijd (voor het gebruik van de afkorting vnl. door het milieu der Jezuïeten beïnvloed) deze letter met een kruis er boven.c. A. BOUMAN.
