Engels historicus (Lee, Kent 24N0V. 1821 - Damascus 29 Mei 1862), was voor de handel bestemd, toen zijn vader overleed (1840) en hem een zo aanzienlijk vermogen naliet, dat hij zich geheel en al aan de wetenschap kon wijden. In 1850 beheerste hij 19 talen en was een onvermoeid lezer en reiziger.
Hallam en Bunsen hadden grote invloed op zijn ontwikkeling. Zijn History of Civilization in England (1857, 8ste dr. 1902), maakte grote opgang, doch lokte ook heftige tegenspraak uit. Vooral, en niet ten onrechte, verweet men hem doctrinaire eenzijdigheid en een te sterk materialistische wereldbeschouwing, omdat hij grote waarde hechtte aan de klimatologische en stoffelijke factoren voor de evolutie der geschiedenis. Deze evolutie bestond voor hem louter in toenemende rationele en intellectuele ontwikkeling.In zijn hoofdwerk huldigt hij de natuurwetenschappelijke (empirische en statistische) methode, steeds op het gebied van ’s mensen ontwikkeling de algemene oorzaken der verschijnselen opsporende, zodat hij volgens sommigen niet genoeg ruimte toekent aan de betekenis van de persoonlijkheid in de geschiedenis. Hij is op dit gebied een determinist en dit heeft hem aangespoord, om in factoren van natuur en omgeving de drijvende krachten der historie te zien. In dit opzicht is hij niet altijd geslaagd, historische skepsis was hem vreemd,maar zijn werk was toch baanbrekend en zijn methode om beschavingsgeschiedenis te schrijven volgens algemeen geldende wetten, gebaseerd op sociologie, sociale statistiek en economische geografie in plaats van politieke of militaire geschiedenis, heeft op de nieuwere ontwikkeling in de historiografie van Rusland tot in de V.S. grote invloed gehad. Buckle gold een tijdlang als Engelands beste schaakspeler.
Bibl.: Uit zijn nagelaten papieren verschenen nog: Miscellaneous and posthumous works of Henry Thomas Buckle, edited with a biographical notice by Helen Taylor (3 dln, 1872).
Lit.: A. W. Huth, Life and writings of H. Th.
B. (1880); J. M. Robertson, B. and his Gritics (1895); T. Frankel, B. und seine Geschichtsphilosophie (Bern 1906); L.
Etienne, Le positivisme dans l’histoire; l’historien anglais Th. B. in Rev. d. Deux Mondes, 15 mars 1868, blz. 375-409; J. G.
Droysen in Histor. Ztschr. 9, 1863, blz. 1-23.
