is een gemeente in Zuid-Limburg, 2114 ha groot met (1950) 3800 inw., waarvan 1930: 98,5 pct R.K. en 1,5 pct Prot. De bodem bestaat aan de oppervlakte uit vruchtbare Limburgse klei, waaruit hier en daar oudere (tertiaire) gesteenten, als Gulpens* krijt bekend, omhoog steken, terwijl langs het riviertje de Geul en zijn zijriviertje de Gulp (of Galope) beekklei ligt.
Het gehele terrein is heuvelachtig en verheft zich op sommige punten tot 183 m boven de zeespiegel. De cultuurgrond is voor 52 pct bouwland (op de heuvels), voor 48 pct grasland (in de dalen). Hoofdmiddel van bestaan is landbouw, daarnaast nijverheid (o.m. bierbrouwerij, bonbons- en suikerwerkfabricage). In de gemeente ligt een forelkwekerij van de Ned. Heide Mij.Het dorp Gulpen aan de Geul en aan de weg Maastricht-Aken, nabij het station Wylre-Gulpen van de spoorlijn Maastricht-Aken, telt (1949) 3682 inw. en behoort tot de mooiste dorpen van Zuid-Limburg. In de nabijheid ligt het oude, fraaie kasteel Neubourg, reeds in 1350 gesticht, doch in de 17de eeuw herbouwd. Onder de naam Galopia wordt het dorp reeds in de 11de eeuw vermeld; in de 17de eeuw was het de hoofdplaats van Staats-Herzogemade.
