Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

GLIMWORMEN

betekenis & definitie

is de Nederlandse naam voor de keverfamilie Lampyridae, die in hoofdzaak vertegenwoordigd is in de subtropen; in Nederland komen slechts drie soorten voor die niet algemeen zijn, doch soms plaatselijk vrij talrijk. De grootste hiervan is Lampyris noctiluca L., de „gewone glimworm” waarvan het mannetje tot 16 mm, het wijfje tot 18 mm lang kan worden.

De wijfjes van deze familie missen doorgaans zowel de dekschilden als de achtervleugels, zodat zij veel op de larven lijken. Bij sommige soorten, zoals onze inheemse Phosphaenus hemipterus Fourcr., zijn ook de mannetjes ongevleugeld. De algemene habitus is overigens lang, smal en plat, in kleur variërend van vuilgeel tot zwart. De lichtgevende organen liggen onder aan het einde van het achterlijf, meestal geven de wijfjes meer licht dan de mannetjes.

De biologische betekenis van het lichten is ongetwijfeld gelegen in het elkaar vinden der beide seksen. De wijfjes, die in de toppen van grashalmen zitten, beantwoorden de nadering van een mannetje, dat voor haar door zijn lichtje gekarakteriseerd is, met een sterker opvlammen van haar eigen licht. In de lichtgevende organen, die zijn opgebouwd uit verschillende cellagen, waarvan de binnenste als reflector dient, wordt het licht ten gevolge van reacties tussen door de insecten zelf gevormde stoffen opgewekt; er komen geen bacteriën aan te pas, zoals bij vele zeedieren. De reactie komt ten slotte blijkbaar neer op een oxydatie want de lichtgevende cellen worden verzorgd door een rijk netwerk van luchtbuizen.

Het voedsel van de Lampyriden bestaat vnl. uit kleine slakken (z kevers en lichtgevende dieren).

DR G. BARENDRECHT.

< >