Sovjetrussisch staatsman (Kaloega, gouv. Tambow, Europ.
Rusland, 24 Nov. 1872 - Moskou 8 Juli 1936), was na afloop van zijn universitaire studiën sedert 1897 werkzaam aan het archief van het ministerie van Buitenlandse Zaken, sedert 1897 niettemin revolutionnair socialist, waarom hij in 1904 zijn ambt neerlegde en naar het buitenland vertrok. In 1907 werd hij secretaris van het buitenlands bureau der Russische sociaal-democratische partij. Na de Februari-revolutie in Engeland gearresteerd, werd hij in Jan. 1918 uitgewisseld tegen Sir George Buchanan, de Engelse gezant in Sovjet-Rusland. In 1918 als opvolger van Trotskij volkscommissaris van Buitenlandse Zaken geworden, bewees hij het nieuwe regiem, o.a. als leider van de delegaties op de conferenties te Genua (1922) en Lausanne (i922-’23) en door het afsluiten te Rapallo van het verdrag met Duitsland (1922), onschatbare diensten. In 1930 trok hij zich wegens ziekte uit zijn functie terug en werd opgevolgd door Litwinow.
