Bulgaars communistisch leider (Radomir 28 Juni 1882 - Moskou 2 Juli 1949), van beroep typograaf, nam reeds op jeugdige leeftijd actief deel aan deBulgaarsearbeidersbeweging. In 1902 trad hij toe tot de sociaal-democratische partij.
Toen deze partij zich in het daarop volgende jaar splitste, schaarde hij zich aan de zijde van de radicale vleugel van de „enghartigen”, die in 1919 de naam van communistische partij van Bulgarije aannam en zich bij de communistische internationale aansloot. Reeds spoedig speelde hij een leidende rol in zijn partij: in 1905 werd hij secretaris van de vakcentrale van de „enghartigen”, in 1908 lid van het centraal comité van de partij en in 1913 lid van het Bulgaarse parlement. Gedurende Wereldoorlog I werd hij wegens anti-oorlogspropaganda in de gevangenis geworpen. Toen in Juni 1923 de conservatieven de regering van de boerenleider Stamboeliski omverwierpen, verroerde de communistische partij, dan na die van de boeren de sterkste partij in Bulgarije, zich niet. Eerst toen de overwinnaars zich ook tegen haar begonnen te keren, ontketende zij, te laat haar fout inziende, een opstand, die snel en met grote hardheid werd onderdrukt. Dimitrow, op wie een belangrijk deel van de verantwoordelijkheid voor de gemaakte fouten en voor de ondergang van zijn partij rustte, vluchtte naar het buitenland, waar hij zijn activiteit in het kader van de communistische internationale voortzette.
Grote bekendheid verwierf hij zich in 1933 door zijn moedige houding als beklaagde in het Leipziger proces over de rijksdagbrand. Hij werd vrijgesproken, doch eerst vrijgelaten na tussenkomst van de regering van de Sovjet-Unie, die hem inmiddels het Sovjetburgerschap had verleend. In 1935 werd hij secretaris-generaal van het Uitvoerend Comité van de communistische Internationale, een functie, die hij tot de opheffing daarvan in 1943 bekleedde. In Nov. 1945 keerde hij naar Bulgarije terug na afstand te hebben gedaan van zijn Sovjetburgerschap, nam de leiding van de communistische partij op zich en werd een jaar later premier. In het conflict tussen de Russische communistische partij en de Joegoslavische leider Tito*, dat in Juni 1948 aan het licht trad, koos hij de zijde van de eerste, nadat hij zich reeds in Jan. van dat jaar bij een veroordeling van zijn denkbeelden over de vorming van een Balkanfederatie en een tolunie had neergelegd.PROF. DR J. ROMEIN
Bibi.: Briefe und Aufzeichnungen aus der Zeit der Haft und des Leipziger Prozesses (Paris 1935, vert. als: D. klaagt aan, 1935); Probleme der Einheitsund Volksfront. Reden und Aufsätze (Moskau 1938).
Lit.: D. contra Goering. Bruinboek II (Amsterdam 1934, 00k in Fr., Duits); G. D. Uit zij'n leven en werken (Amsterdam 1938); S. Blagojewa, Het leven v. D. Met inl. van Th. de Vries (Amsterdam 1939).
