graaf von, Pruisisch staatsman (Berlijn 24 Jan. 1792 - 6 Nov. 1850), geboren uit het morganatisch huwelijk van koning Frederik Willem II van Pruisen en gravin Sophie von Dönhoff, onderscheidde zich als militair in 1813 en vormde in Nov. 1848 het ministerie Brandenburg-Manteuffel, dat de Nationale Vergadering van Berlijn naar Brandenburg verplaatste, de hoofdstad in staat van beleg verklaarde, de zgn. „geoctrooieerde grondwet” van 5 Dec. 1848 uitvaardigde en de Nationale Vergadering ten slotte ontbond. De politiek van Frederik Willem IV en Radowitz om te komen tot een „Nadere Unie” der Duitse staten met uitsluiting van Oostenrijk ondersteunde hij wel, maar toen er kans kwam op oorlog met Oostenrijk en Rusland, retireerde hij.
Dit gaf aanleiding tot het vernederende Verdrag van Olmütz (29 Nov. 1850). Brandenburg was intussen reeds (6 Nov.) gestorven.
