(van Wulverhorst), (Hendrik), Nederlands stilleven- en bloemenschilder (Leiden 9 Juni 1861 -21 Jan. 1927), behoort tot de belangrijkste 19de-eeuwse Nederlandse impressionnisten en coloristen. Hij stamde uit een Brabants regentengeslacht, was in 1878-’79 leerling van het genootschap Ars Aemula te Leiden, voorts leerling van de Haagse Academie en een half jaar van de academie te Brussel.
Hij had weinig contact met de kunstenaars van zijn tijd. Sedert zijn huwelijk met Jenny Kamerlingh Onnes in 1892 woonde hij op Groenoord even buiten Leiden.Tussen 1880 en 1885 schilderde hij atmosferische landschappen in de trant van de Haagse school, doch gaf toen reeds blijk van een eigen karakter. Steeds meer volgde hij de drang om de dingen van zeer nabij te bekijken, en in tegenstelling tot Breitner, wiens leerling hij gedurende een jaar was, gaf hij alles in rusttoestand weer. Tussen 1887 en 1890 ontstonden vele grote bloemstukken in typisch langgerekt formaat, met zeer donker palet geschilderd, benevens enkele kamerstukken. Hij geeft in rijke heerlijkheid van kleuren, geschilderd met gevoelige en zeer beweeglijke toets, in zijn bloemstukken en stillevens blijk van een grote innigheid en diep geestelijk beleven.
Zelf het gevaar voelend dat de vorm terwille van de alles opeisende subjectief-emotionele kleurensensatie te veel zou kunnen worden losgelaten, heeft hij gezocht naar het herstel van de volledig gesloten vorm, zonder daarbij de kwaliteiten van licht en kleur uit het oog te verliezen. Daartoe veranderde hij van techniek en werkte met waskrijt. Deze werkwijze was zeer geschikt voor zijn indringend beschouwende wijze van zien. Zijn behoefte aan klaarheid en stilte kon hij hier ten volle door verwezenlijken. Dertien jaar beoefende hij deze waskrijttechniek, welke niet naliet zijn olieverftechniek te beïnvloeden. Grote formaten kwamen nu niet meer voor.
Zijn stillevens, die in techniek en stilheid de 17de-eeuwse evenaren, schilderde hij in koele tinten in gebonden olieverftechniek, daarbij aan de dingen een eigen leven schenkend, waarin men de objectivering van zijn emotionele leven weerspiegeld vindt. Hij heeft ook een aantal portretten geschilderd.
Lit.: A. M. Hammacher, F. V. (Amsterdam 1946, Paletserie); Gat. met voll. ill., gedicht van Albert Verwey, inleidingen van H. P. Bremmer en A.
M. Hammacher (W. Scherjon, Utrecht 1928)'; Tentoonst. v. werken v. F. V. (Amsterdam 1937); Vgl. Ned. Patriciaat VI (1915).
