Frans beeldhouwer en schrijver over kunst (Parijs 1 Dec. 1716 - 24 Jan. 1791), was een leerling van Lemoyne en ontwikkelde zich vooral onder invloed van het werk van Pierre Puget*. Hij zocht naar sterke plasticiteit, maar stond afwijzend tegenover de antieke kunst, waarvan hij wel de perfecte proporties waardeerde, maar waarin hij de warmte en de beweeglijkheid van het oppervlak te sterk miste.
Op 28-jarige leeftijd debuteerde hij met een Milo van Kroton, waarin hij dus hetzelfde thema behandelde, dat indertijd tot de roem van Puget had bijgedragen. Belangrijker is zijn Musique van 1752, maar zijn roem werd voorgoed gevestigd door de beide werken, die hij naar de Salon van 1757 zond: L’Amour menaçant en La Baigneuse. Hij was intussen al werkzaam voor Madame de Pompadour, door wier toedoen hij de leiding kreeg aan de porseleinfabriek te Sèvres. Talrijk zijn de modellen die hij hier leverde om in „biscuit” te worden uitgevoerd. De ideeën daarvoor zijn soms ontleend aan Boucher, soms ook aan zijn eigen grotere figuren. Dit werk, op klein formaat en veelal met een erotische inslag, bevredigde hem zelf allerminst. Zijn verlangen ging vooral uit naar de „grote kunst”. In de Salon bleef hij veel succes oogsten met zijn Nymphe entrant au Bain, zijnbaadstersenzÿnPygmalion et Galathée. Op aanbeveling van Diderot werd hij in 1766 door Catherina de Grote naar St Petersburg geroepen om er het ruiterstandbeeld van Peter de Grote te doen verrijzen, dat Falconet’s meesterwerk is geworden, waaraan hij twaalf jaar gewerkt heeft. Op de terugreis uit Rusland vertoefde hij in Den Haag. Zijn leerlinge, Marie Anne Collot, maakte o.a. in Nederland de portretbustes van Prins Willem V en diens gemalin (Mauritshuis).Bibl.: Réflexions sur la sculpture (Amsterdam 1761); Observations sur la statue de Marc Aurèle et sur d’autres objets relatifs aux beaux-arts (Amsterdam 1771); Traduction des. . . XXXIV, XXXV at XXXVI livres de Pline l’Ancien (La Haye 1775); Les Œuvres d’Etienne Falconet Statuaire (Lausanne 1781).
Lit.: Bourgeois, Les biscuits de Sèvres au i8me siècle (Paris 1909); E. Hildebrandt, Die Malerei und Plastik des XVIII. Jahrh. in Frankreich (Berlin 1924); P. Vitry, La sculpture française classique de Jean Goujon à Rodin (Paris 1934); Luc. Benoist, La sculpture française (Paris 1945); E. Hildebrandt, Leben, Werke und Schriften des Bildhauers E. M. F. (1908); L. Réau, E. M. F. (1922).
