was in Engeland de wet, die in 1829 dezelfde rechten gaf aan de Rooms-Katholieken als alle andere staatsburgers hadden. Tot dat ogenblik gold voor hen nog steeds de Test-act* (voor de andere „dissenters” reeds eerder gewijzigd) en waren zij van het lidmaatschap van het Parlement en van alle burgerlijke en militaire ambten uitgesloten.
Maar steeds meer personen waren er tegen, in de eerste plaats de Ieren, die wel het kiesrecht hadden, maar door deze wet niet hun geloofsgenoten naar het Parlement mochten afvaardigen. Ook de Liberalen, de Whigs, in Engeland achtten de wet in strijd met het moderne idee van vrijheid van geloof en gelijkheid van alle gezindten en zeer velen ergerden zich aan het gehuichel, dat het gevolg was van het feit, dat men door het deelnemen aan het Avondmaal in de Anglicaanse kerk en door het afleggen van een eed ter verwerping van de transsubstantiatie-leer een ambt kon bekleden en anders niet. Reeds in 1821 was het Lagerhuis in meerderheid vóór de opheffing, maar de ultra-conservatieve Lords hielden elke hervorming tegen. In 1823 begon toen Daniël O’Connell* met zijn „Catholic Association” de actie voor de herroeping van de Unie van 1800 en de eis tot emancipatie van de Katholieken. In 1828 werd hij door de Ieren gekozen tot lid van het Parlement, maar hier mocht hij op grond van de Testact niet worden toegelaten. Dat gaf een geweldige opwinding onder de Ieren, die dreigden hem gewapend naar Westminster te brengen. Nu wist John Russell de regering te bewegen de Testact te verzachten tot alleen de eis van verwerping van de transsubstantiatie. Nieuwe verontwaardiging in Ierland over zulk een halve maatregel. Daarop haalde Wellington*, eerste minister en zeer gezien bij lords en koning, deze beiden er eindelijk toe over toe te stemmen (George IV had zich op zijn kroningseed beroepen) en 13 Apr. 1829 werd de wet aangenomen, die de Testact geheel afschafte en de Katholieken toeliet tot het Parlement en tot bijna alle ambten. Tegelijkertijd werd het kiesrecht in Ierland beperkt.Lit.: Bishop Ward, Dawn of the Catholic Revival (1909); Idem, Eve of Catholic Emancipation (1911); Sequel of the Cath. Emanc. (1915); J. Amherst, The history of the Cath. Emancipation and the Progress of the Cath. Church in the British Isles (2 dln, 1886); P. Thureau-Dangin, La renaissance cathol. en Angleterre au 19e siècle (3 t., 1899-1906); Idem, Le cathol. en Angleterre au 19e siècle (1909).
