(Dnjeprowskaja Gidroelektrostantsia), een van de grootste krachtstations ter wereld, tijdens de constructie (1928-1932) Dnjeprostroj genaamd, symbool toen van de industrialisering van de Sovjet-Unie. De practische grondslagen van het plan voor de Dnjeproges zijn reeds tijdens het tsarisme gelegd door de Russische ingenieur prof. [i]J.
G. Alexandrow[/i], maar deze is er destijds niet in geslaagd de nodige middelen er voor los te krijgen. Na de October-revolutie van 1917 stond de Sovjet-regering tegenover Alexandrow’s plan wel is waar principieel sympathieker — communisme is Sovjetmacht plus electrificatie (Lenin) — maar de verwezenlijking stuitte ook toen aanvankelijk af op geldgebrek en op de algemene onzekerheid, veroorzaakt door de burgeroorlog, die juist in dit gebied op zijn felst woedde. Pas na tien jaar kon men aan de verwerkelijking van het plan beginnen. In Apr. 1927, aan de vooravond van het eerste vijfjarenplan, maakte men een aanvang met de voorbereidende werkzaamheden, onder leiding nu van de Russische ingenieur A. W. Winter met Wedenejew, de bouwer van het Wolchow-krachtstation, als zijn medewerker en technisch directeur en geholpen door een staf van Russische en Amerikaanse waterbouwkundigen en electrotechnici.In 1928 begon men aan de eigenlijke constructie en op 1 Mei 1932 konden 3 van de 10 turbines in werking worden gesteld. De capaciteit van de Dnjeproges is 810.000 pk. De stuwdam, waarachter het voor die krachtopwekking nodige water — een meer van 16 km lengte — wordt verzameld, is 767 m lang en van basis tot top 60 m hoog. Hij voert het waterniveau 37 m op. Het sluizencomplex, dat de scheepvaart om de dam heen voert, bestaat uit drie kolken, elk meer dan 120 m lang en 18 m breed.
In de nabijheid van de Dnjeproges is, vooral in de steden Dnjepropetrowsk en Zaporozje, een belangrijke metaalnijverheid ontstaan. Bovendien is de Dnjepr thans bevaarbaar geworden van zijn bovenloop af tot aan de zee en ten slotte levert het krachtstation bevloeiingswater aan de omliggende steppen, waar thans rijst, katoen, vruchten en groente worden verbouwd.
In 1941 heeft het Sovjetleger op zijn terugtocht de stuwdam vernield. Na de verdrijving van de Duitsers werd in Febr. 1944 een aanvang gemaakt met de herstelwerkzaamheden en in Mrt 1947 trad de eerste turbine weer in werking.
PROF. DR J. M. ROMEIN
