Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

CYNICI

betekenis & definitie

noemt men in de Griekse filosofie de volgelingen van Antisthenes. Het woord is afgeleid van het Griekse kuoon, hond, als een soort „geuzennaam”, die men aanvaardde om aldus te kennen te geven, dat men zich vrij achtte van de traditionele zede en elk „fatsoen”.

De Cynici wilden nl. terugkeren tot de natuur en een eenvoudiger levenshouding. Een bekende figuur onder hen was Diogenes (van Sinope). Door hun veronachtzamen van de zeden verwekten de Cynici veel ergernis. In aansluiting hierbij noemt men thans cynisch een houding, die getuigt van ongeloof in de waarde van normen en idealen.

Moge deze houding soms zin hebben tegenover een overdreven of onpractisch idealisme, in de regel maakt cynisme geen goede indruk en wordt het als uit een materialistische gezindheid voortspruitend gevoeld. Tot de bitterheid, die er veelal mee samen gaat, zullen wel vaak ondervonden en onvoldoende verwerkte teleurstellingen aanleiding hebben gegeven. De aandacht zij er intussen op gevestigd, dat de antieke Cynici niet zonder idealen waren: voor hen was de deugd het enige goed, waarom zij rijkdom en gemak, roem en eer, vreugd en smart en ook zede en fatsoen voor onverschillig (voor adiaphora) hielden.j. j. POORTMAN

Lit.: J. Geffcken, Kynika und Verwandtes (1909); Th. Gomperz, Griech. Denker II (1896 e.v.); D.

R. Dudley, History of Cynicism etc. (1937).

< >