(afkorting cb) is een wolkengeslacht, waarvan de basis zich gewoonlijk tussen 500 en tooo m bevindt en waarvan de top tot zeer grote hoogte kan reiken. De cb is een convectieve wolk die uit de gewone cumulus voortkomt wanneer deze, die oorspronkelijk uit waterdruppeltjes bestaat, in zijn bovenste delen tevens ijskristallen gaat bevatten.
Hieruit volgt reeds onmiddellijk dat een cb uitsluitend kan ontstaan wanneer de temperatuur in de top van de wolk beneden o gr. G. ligt. Kenmerkend voor dergelijke gemengde wolken is, dat zij neerslag geven, waaraan de cb dan ook zijn naam heeft te danken (nimbus = regenwolk).De overgang van cumulus tot cb is het eerst waar te nemen aan het vervagen van de contouren aan de bovenzijde van de cumulus. In dit stadium van zijn ontwikkeling noemt men de wolk cumulonimbus calvus. Later wordt het uit ijskristallen bestaande gedeelte van de wolk duidelijk herkenbaar o.a. door de vaak zilverachtige glans en vooral door de typische aambeeldvorm (incus of ook wel scherm), die dit gedeelte van de wolk krijgt. Heeft de wolk zich zover ontwikkeld, dan spreekt men van cumulonimbus capillatus. Soms vertoont de cb aan haar onderzijde buidelvormige uitwassen (mammatus). Boven de cb kan zich een kapje (z cumulus) bevinden.
Valstrepen (virgae) komen voor wanneer de neerslag het aardoppervlak niet bereikt. In bepaalde gevallen strekt de cb zich in een lange boog over het aardoppervlak uit (cb arcus). Dit kan bijv. het geval zijn langs een koufront. De cb geeft uitsluitend neerslag in buien. Als typische neerslagvorm noemen wij hagel, die uitsluitend in een cb kan ontstaan. Het machtigste verschijnsel, dat aan een cb kan zijn gekoppeld, is onweer, een gevolg van de groepering van electrische ladingen in de cb (z verder bui en wolken).
DR F. H. SCHMIDT.
