noemde men spelen, welke in het oude Rome in de Circus werden gegeven. Zij droegen wel een sacraal karakter, maar lieten dat niet op de voorgrond treden; zij werden dan ook door een magistraat geleid en uit de staatskas of de particuliere kas der magistraten betaald.
De oudste waren de ludi Romani. Naast de ludi Romani kwamen spoedig de ludi plebeii, onder leiding van plebejische aedilen. Deze hebben steeds een afzonderlijke plaats ingenomen naast de later gestichte: de ludi Apollinares, Ceriales, Megalenses en Florales, die echter op dezelfde wijze waren georganiseerd. Later kwamen daar verschillende spelen ter ere van veldheren en keizers bij, speciaal van Augustus, zodat het aantal steeds groter werd (al schrapte men er telkens enige), en in de tijd van Constantius II 176 dagen omvatte.De „ludi circenses” bestonden uit wedstrijden met wagens en paarden. Ook van boksen, worstelen en hardlopen wordt, doch zelden, gewag gemaakt. In de keizertijd komen wedstrijden van Griekse athleten daarbij en treden ook dieren in de circus op; gladiatorenspelen waren van de eigenlijke circensische spelen gescheiden. Steeds meer vertoningen vonden er plaats en steeds werden de uitgaven hoger.
Als prijs voor de overwinnaar werd een krans uitgeloofd. Vooral de wagenspelen namen een steeds grotere plaats in. De menners onderscheidden zich door kleuren (wit, rood, groen, en blauw, later ook goud en purper) en hadden sterk hun begunstigers en vijanden, zodat partijen in het volk in later tijd wel naar deze kleuren werden onderscheiden. Elke rit vereiste een zevenvoudige omloop om de meta, (eindpaal); wie deze het eerst volbracht, gold als overwinnaar.
De volksgunst werd dikwijls door het geven van kostbare spelen verworven. Volgens de satiricus Juvenalis (1081) verlangde het Romeinse volk in de keizertijd slechts panem et circenses (brood en spelen).
