geb. von Schardt, vriendin van Goethe (Weimar 25 Dec. 1742 6 Jan. 1827), trad als hofdame van hertogin Amalia in 1764 in het huwelijk met Friedrich von Stein, de opperstalmeester aan het hof van Weimar. In 1775 (als moeder van zeven kinderen van wie er nog drie in leven waren) leerde zij Goethe kennen en tussen hen ontstond een innige vriendschap, die voor Goethe’s poëtisch werk van grote betekenis is geweest.
Zij heeft voor hem het verblijf aan het hof van Weimar eerst draaglijk gemaakt; bij haar vond hij begrip voor zijn poëtisch streven. Een roerend getuigenis van Goethe’s genegenheid zijn de honderden brieven van hem, die bewaard zijn gebleven; Charlotte’s brieven zijn vernietigd. Tot Goethe’s reis naar Italië (1786-’88) heeft de intieme vriendschap geduurd; toen de dichter na zijn terugkeer in een liefdesverhouding trad tot Christiane Vulpius, voelde Charlotte von Stein zich verlaten en uitte zich met bittere scherpte in haar kleine treurspel Dido. In 1795 kwam een verzoening tot stand.Bibl.: Goethe’s brieven aan Charlotte von Stein zijn uitgegeven door J. Petersen (1923)
Lit.: W. Bode, Ch. v. St. (1910); Ida Boy-Ed, Das Martyrium der Ch. v. St. (1916); H. Fischer-Lamberg, Ch. v. St., ein Bildungserlebnis Goethes (D. Viertelj. Sehr. f. Lit. gesch. 15, 385 vlgg; 1937); A. Nobel, Frau v. St., Goethes Freundin und Feindin (München 1949); Marg. Susman, Deutung einer groszen Liebe, Goethe und Gh. v. St. (Zürich 1951).
