(Hoxton, Londen, 26 Sept. 1833 - 30 Jan. 1891) was een der voornaamste vrijdenkers in Engeland en heeft met onverwoestbare geestkracht en alom geroemde onbaatzuchtigheid zijn denkbeelden verkondigd. Als loopjongen begonnen, heeft hij vele beroepen uitgeoefend, zonder veel materieel voordeel, en steeds heeft hij in behoeftige omstandigheden geleefd, totdat eindelijk zijn brochures en journalistieke productie hem enigszins een inkomen verschaften.
Daarbij kwam een felle tegenwerking van de kant der Anglicaanse geestelijkheid, waardoor hij reeds zeer jong zijn betrekking verloor. Zijn scherpe pen bezorgde hém bovendien vele vijanden, maar vooral door zijn moderne, atheïstische en republikeinse denkbeelden was hij in het gelovige en loyale Engeland bij de grote menigte, ook de meer-ontwikkelden, zeer gehaat. Toch kreeg hij een krachtige aanhang, zodat hij als een der radicalen in 1880 in het Parlement werd gekozen. Hij wenste de belofte af te leggen in plaats van de eed, wat hem geweigerd werd, omdat hij niet tot een secte behoorde, en dus werd hij niet geduld. Toen zijn kiezers hem herkozen, wilde hij wel de eed afleggen, maar daartoe werd hij ditmaal niet toegelaten, omdat hij niet in God geloofde. Weer werd hij gekozen, wederom uit het Huis verwijderd, totdat in 1886 de nieuwe speaker hem tot de eed toeliet en hij zitting kon nemen.
Enige tijd heeft hij samengewerkt met Annie Besant* bij de uitgave van de „National Reformer”; in een door hem opgerichte drukkerij werden brochures uitgegeven, totdat Annie Besant zich van hem afscheidde (1885) en naar de theosofie overging. Onder arbeiders en onderwijzers was hij zeer populair als een uitstekend spreker, wiens ernst van overtuiging niemand kon betwijfelen. Hij was echter zeer dogmatisch en al te heftig tegen de denkbeelden van anderen. Van vele verenigingen van modem-gezinden en vrijdenkers was hij de oprichter en bestuurder.Lit.: J. M. Robertson, Ch. Br. (1920); H. BradlaughBonner, Ch. Br., a record of his life and work by his daughter (London 1908).
