Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 26-08-2022

Boekelo

betekenis & definitie

buurtschap van (1930) ruim 800 inw., dicht bij het dorp Buurse gelegen in Overijsel en gedeeltelijk (524 inw.) behorend tot de gemeente Haaksbergen, gedeeltelijk (293 inw.) tot de gemeente Enschede. Boekelo is vooral bekend geworden door het aldaar gevestigde salinebedrijf (zoutziederij) van de in 1918 opgerichte Kon. Ned.

Zoutindustrie, een te Rotterdam gevestigde N.V.In de horst van Buurse bevindt zich het tot de Röt-formatie (d.i. het deel van het zandsteen) behorende zout op ongeveer 300 m diepte. Een tweede Röt-zouthorst bevindt zich bij Winterswijk. Het zout is hier in het geologisch verleden als een massa omhoog geperst. Deze beide zouthorsten bevatten samen ca 25 millioen ton. De zoutlagen variëren in dikte van 20-30 m en zijn soms gezamenlijk wel 70 m. De concessie van Buurse omvat vier terreinen van samen 20 ha.

De boringen liggen op enige afstand van het dorp Buurse. Op 17 Mrt 1919 werd bij de eerste boring het eerste zout aangeboord.

In het boorgat nu is een 21 cm wijde hermetisch afsluitende buis aangebracht tot de bovenkant der zoutlagen; daarin is een buis van 11 cm doorsnede neergelaten, die tot de onderkant van het zout reikt. Door de buitenste buis wordt nu zoet water naar beneden geperst; daarin lost zout op en het voortdurend bijgeperste zoete water drijft ten slotte de verzadigde pekel door de binnenbuis omhoog. Deze pekel gaat in grote tanks, welke verzegeld zijn en die iedere dag door de belastingambtenaren (accijns) worden vrijgegeven. Dan gaat het zout naar de fabriek, welke 2½ km verder bij Boekelo aan de spoorweg Haaksbergen-Enschede gebouwd is en waar het in zoutpannen wordt ingedampt en bereid tot zout (keuken-, tafel- en industriezout; verder het gejodeerde zout met het oog op de in Nederland toenemende schildklierziekten). In 1933 is echter de concessie „Tubantia” aan het Twente-Rijnkanaal bij Hengelo verkregen, waar een nieuwe zoutfabriek en een chemische fabriek verrezen is, die zoutzuur, chloorbleekloog, vloeibaar chloor, caustic-soda en natronloog levert.

De beide bedrijven te Boekelo en Hengelo leveren thans 150 millioen kg zout per jaar; een deel vindt op de binnenlandse markt afzet, een deel wordt geëxporteerd. Van het aandelenkapitaal behoort 1/10 aan de staat.

Voorts is in samenhang met de zoutindustrie in 1934 een Bad-Boekelo gesticht, een natuurbad met zout water.

< >