Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 26-08-2022

Blanqui, (louis) auguste

betekenis & definitie

Frans revolutionnair communist-van-de-daad (Puget-Théniers 7 Febr. 1805 - Parijs 1 Jan. 1881), heeft van zijn bijna 76 levensjaren er 37 in gevangenschap doorgebracht. Als deelnemer aan het arbeidersoproer van het geheime genootschap der „Saisons” in Mei 1839 werd hij tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld.

Na de Februari-revolutie nam hij deel aan de demonstraties van 17 Mrt, 16 Apr. en 15 Mei 1848. Zijn doel was toen: geen algemene verkiezingen, resp. uiteenjagen van de Nationale Vergadering en dictatuur, omdat de provincie — gevolg van de verwaarlozing gedurende vroegere regimes — nu eenmaal reactionnair was. Bij de laatste opstand werd hij gevangen genomen en 2 Apr. 1849 tot 10 jaren opsluiting veroordeeld. De 17de Juli 1861 kreeg hij wegens samenzwering een gevangenisstraf van vier jaar. Gedurende de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871 was hij weer de ziel van de oproerige bewegingen van 14 Aug. en 31 Oct. 1870 en van 22 Jan. 1871. Aan de Commune-opstand kon hij geen deel nemen — al koos men hem tot lid van de Commune — want hij bevond zich weer in hechtenis.

In Apr. 1872 werd hij tot vestingstraf veroordeeld. Nog in de gevangenis werd hij tot lid van de Kamer van Afgevaardigden gekozen voor Bordeaux, maar natuurlijk geweerd (1879). Wel werd hem amnestie verleend. Na zijn dood werden opstellen van hem uitgegeven in twee delen, welke de titel „Critique sociale” dragen (1885). Daarin hield hij felle betogen tegen de geldzucht der kapitalisten, die werden geholpen door de Kerk en het militarisme. Daartegenover stelt hij het communisme, te vestigen door de dictatuur van het gewapende proletariaat. Deze moet het grootgrondbezit confisqueren, de fabrieken onder beheer plaatsen, de openbare schuld annuleren en een progressieve inkomstenbelasting invoeren.Zijn aanhangers, de Blanquisten onder Edouard Vaillant, hebben nog lang een afzonderlijke secte tussen de Franse socialisten gevormd. In 1901 verbonden zij zich met de Marxisten, onder Lafargue en Jules Guesde, tot de „Parti socialiste de France”, die zich in 1905 op het Congres van de Globe-zaal te Parijs, als gevolg van het Internationaal Socialistisch Congres te Amsterdam (1904) en de werkzaamheid van Jean Jaurès met de andere, reformistische, socialistische partij verenigde.

MR S. MOK ♰

Lit.: Gust. Geffroy, l'Enfermé (1897); A. B. Zévaès, Auguste Blauqui (1920); M. Dommanget, Aug. Bl. à Belle Ile 1850-1857 (Paris 1935); E.

S. Mason, Bl. and communism (Polit. Science Quarterly, vol. XLIV, 1929, p. 498-527).

< >