Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 05-01-2022

Basso continuo

betekenis & definitie

(Ital. doorgaande bas) is een muzikaal kortschrift, dat omstreeks 1600 snel algemeen gebruikelijk werd voor begeleidende partijen op klavier of orgel. Men noteerde daartoe boven de noten van een doorgaande basmelodie cijfers en tekens voor de accoordtonen.

Het uitvoeren van een basso continuo stelde niet alleen instrumentale, maar ook theoretische eisen, terwijl bijv. bij het spelen van de basso continuo in vioolsonates, waarbij men van den cembalist het aanbrengen van passende tegenstemmen verlangde, bovendien aan hoge improvisatorische en compositorische eisen voldaan moest worden. Het continuospel werd een kunst voor uitblinkende musici, de „maestro al cembalo” werd zodoende van begeleider de leidende persoonlijkheid: de dirigent.Tegen het einde van de 18de eeuw raakte het continuospel buiten gebruik, enerzijds omdat de componisten geen becijferde bassen maar een uitgewerkte klavierpartij schreven, anderzijds omdat de cembalo uit de orkesten verdween en daarmede de continuopartij.

Tegenwoordig moet voor het uitvoeren van een continuopartij (ook wel generaalbaspartij genoemd) deze tevoren door ter zake kundigen worden uitgewerkt. Tal van oude meesterwerken zijn met een uitgewerkte becijferde bas opnieuw uitgegeven. De belangstelling voor de basso continuo is stijgende, tal van musici zijn tegenwoordig weer in staat om een eenvoudige bas te spelen en een minder eenvoudige uit te werken.

Lit.: K. Ph. E. Bach, Versuch die wahre Art das Klavier zu spielen (1752); H. Riemann, Handbuch des Generalbass-spiels (1889); H. Keiler, Schule d.

Generalbass-spiels (1931) ; F. Oberdörffer, Der Generalbass i. d. Instrumentalmusik d. ausgehenden 18. Jahrh. (1939).

< >