(1), (anorganisch) heten de van ammoniak, NH3 afgeleide verbindingen, waarbij één der waterstofatomen door metaal is vervangen, zoals natriumamide (sodamide) NH2Na. Het wordt bereid door ammoniak over gesmolten natrium te leiden.
Met water ontleedt het snel in ammoniak en hydroxyde. Het vindt toepassing in de organische chemie, o.a. bij een methode voor de bereiding van indigo, en van pyridine, soms ook in plaats van metallisch natrium. Ook is het een tussenproduct bij de bereiding van natriumcyanide uit natrium, ammoniakgas en koolstof. Natriumamide als afgeleide van ammoniak is analoog met natriumhydroxyde als derivaat van water.(2), zuuramiden of carbonamiden,heten in de organische scheikunde deverbindingen,diemenzich ontstaan kan denken doordat de hydroxylgroep van de voor de organische zuren karakteristieke carboxylgroep: —door NH2 is vervangen.
Zo is bijv.: acetamide: CH3.CO.NH2; enz. De amiden hebben neutrale reactie en verbinden zich moeilijk met zuren. Zij kunnen o.a. worden bereid, door zuurchloriden, bijv. CH3.CO.Cl, op ammoniak te laten inwerken. Door verhitten met sterke logen gaan zij in ammoniak en een zout over.
Amidoverbindingen (anorganisch) zijn complexen, waarin de éénwaardige amidogroep NH2 voorkomt in de vorm van het NH2-ion, dat de plaats inneemt bijv. van een chloor-ion of hydroxyl-ion. Wordt ammonia toegevoegd aan een oplossing van sublimaat, HgCl2, dan ontstaat HgNH2Cl, het onsmeltbare, witte praecipitaat (z kwikzilver ver bindingen).
Een andere groep zijn de amido-zuren, zoals amidosulfonzuur. Deze kunnen worden opgevat als hydroxyzuren, waarin de OH-groep door NH2 is vervangen. Amidosulfonzuur of sulfamidezuur heeft toenemende bekendheid gekregen o.a. als een zeer bestendig, niet hygroscopisch zuur, geschikt als oertiterstof in de acidi- en alkalimetrie (z maatanalyse).
Het geeft goed gekristalliseerde zouten en ook complexen, waarin zilver, kwik of goud één der waterstofatomen van de amido-groep hebben vervangen. De organische amidoverbindingen worden tegenwoordig meestal aminoverbindingen genoemd (z aminozuren, aminen).
