in het oud-Portugees Affonso d’ Alboquerque, Portugees vlootvoogd en koloniaal. (Alhandra bij Lissabon, 1452 - gest. op zee vóór Goa 16 Dec. 1515). Opgevoed aan het hof van Alfonsus V, onderscheidde d’Albuquerque zich in de oorlogen tegen de Moriscos in Noord-Afrika.
In 1503 vertrok hij voor het eerst naar Indië en keerde, na een kort verblijf te Cochin, in 1504 naar Portugal terug. Andermaal vertrok hij in 1506 als eskader-commandant in de vloot van Tristan da Cunha. Na verschillende gevechten met Arabieren aan de Oostkust van Afrika richtte hij zich naar het fabelachtige eiland Ormoes in de Perzische Golf, toen wellicht de grootste handelsplaats van het Oosten, en veroverde het in 1507. Hij kon evenwel niet beletten dat Arabieren en Egyptenaren in het volgend jaar de Portugezen weer verdreven. Intussen veroverde hij in 1508 het eiland Sokotra, vóór de Golf van Aden en koerste vervolgens naar Malabar. Te Cochin toonde hij een koninklijke commissie, waarbij hij tot onderkoning werd benoemd als opvolger van d’Almeida. Deze weigerde het document als echt te erkennen en liet d’Albuquerque in de gevangenis werpen. Toen evenwel enige maanden later de maarschalk van Portugal met een grote vloot verscheen en de benoeming van d’Albuquerque bevestigde, werd deze als vice-rey geïnstalleerd. Meer nog dan d’Almeida is hij de grondlegger van het machtige Portugese koloniale rijk geweest. Goa, aan de Westkust van Voor-Indië, dat hij in 1510 veroverde, maakte hij, daar het gunstiger gelegen was dan Cochin, tot hoofdstad en residentie van den onderkoning. Malakka, het knooppunt van de handel tussen Zuid-Azië en het Verre Oosten, veroverde hij in 1511 evenals het vruchtbare kustgebied van Ceylon. Twee jaar later sloeg hij het beleg voor Aden, maar kon de plaats niet veroveren. Na een tocht door de Rode Zee, wendde hij zich in 1515 opnieuw tegen Ormoes en veroverde het ten tweede male. Door deze successen werd zowel zijn naam als die van Portugal in heel Indië geducht en geëerd. Terwijl hij nog bezig was Ormoes tot een strategisch steunpunt van Portugal te maken, werd hij teruggeroepen. Invloedrijke benijders aan het hof te Lissabon, zich ergerende aan de luister die de naam d’Albuquerque omstraalde, hadden de achterdocht van den koning opgewekt. Nauwelijks ingescheept stierf hij de 16de Dec. 1515 op de rede van Goa.Lit.: N. Stephens, Albuquerque and the early Portuguese settlements in India (1892); Idem, Albuquerque (1905).
