Protestants theoloog (Barmen 5 Mrt 1850 - Bremen 11 Mei 1906), in 1875 predikant te Nikkern bij Züllichau (in 1878 uit zijn ambt ontzet), daarna predikant te Rheinfelden en in 1888 te Bremen, heeft vooral naam gemaakt door zijn denkbeelden over het ontstaan van het Christendom, dat hij niet toeschreef aan één enkele stichter, maar als de uiting beschouwde van wat in die tijd aan sociale en zedelijke krachten werkte in het Romeinse rijk, in het bijzonder in Italië.
Bibi.: Schleiermachers Vermächtnis an unsre Zeit. Religiöse Reden (1896); An der Wende des Jahrhunderts. Kanzelreden über die sozialen Kämpfe unsrer Zeit (1898); Friedrich Nietzsche und die Kulturprobleme unsrer Zeit (1900); Die Philosophie der Griechen auf kulturgeschichtlicher Grundlage (1901); Die religiösen Probleme in Goethe’s Faust (1901); Das Christusproblem. Grundlinien zu einer Sozialtheologie (2de dr. 1903); Die Entstehung des Christentums (1904); Was wissen wir von Jesus? (1904); Zarathustra-Predigten (1904); Die Religion der Modernen (1905); Zukunftsideale. Predigten (1907); Vom inneren Leben (1908).
