zijn de ongeschreven woorden, gezegden of afzonderlijke woorden, die Jezus in de mond worden gelegd en niet in de Evangeliën voorkomen. Men treft ze aan in andere boeken van het N.T., o.a.
Handel. 20 : 35, veelvuldiger als toevoegsels in oude handschriften der Evangeliën, het meest in citaten van kerkelijke geschriften, welke bij voorkeur uit de bron der mondelinge overlevering putten. Zelfs vindt men ze op de later ontdekte Griekse papyrus-rollen. De Duitse bijbelkenner Alfred Resch gaf in 1889 een verzameling der agrapha uit. De meeste van deze woorden konden echter de toets der critiek niet doorstaan en moesten als veranderingen van de canonieke tekst of als strijdig met Christus’ leer en waardigheid terzijdegesteld worden (z logia).Lit.: A. Resch, Agrapha, ausser canonische Evangelienfragmente (Leipzig 1889), 2. Aufl. 1906; J. H. Ropes, Die Sprüche Jesu (1896); art.: Agrapha, in: Hastings a.o., Dictionary of the Bible, vol. V (met volledige lijst); Hennecke, in: Real-Encycl. für Protest. Theologie und Kirche, XXIII; Mangenot, in: Dictionnaire de théologie catholique, I, 1, s.v.; Buonaiuti, Detti extracanonici di Gesü (1925); B. H. Streeter, The FOUR Gospels (1925), P- 238 vlg.
