of Hadrianus Relandus (Reland; Reeland), Nederlands oriëntalist (De Rijp 17 Juli 1676 - Utrecht 5 Febr. 1718), universeel geleerde met internationale faam, sloot op waardige wijze de rij van onze grote Nederlandse 17de-eeuwse oriëntalisten (Erpenius, Golius enz.). Zijn grote verdienste ligt op het gebied van de archaeologie, de oude geografie en de geschiedenis der godsdiensten.
Hij gaf voor het eerst een objectieve uiteenzetting van de Islam, verzamelde de topografische gegevens uit de literatuur over Palestina en hij toonde aan, dat de talen van de eilanden in de Grote Oceaan, van de Indische Archipel en van Madagascar tot de Maleise taalstam behoorden, waardoor hij een voorloper is van de bestudeerders der Maleis-Polynesische taalkunde.
Bibl.: Oratio pro lingua Persica (1701); Galatea (1701, Late gedicht, Ned. vert. 1837); Analecta Rabbinica (1702); De religione Mohammedica (Trajecti 1705, herdr. 1717, Ned. vert. 1718, ook in het Fr., Duits, Eng. en Sp. vert.); Dissertationum miscellanearum partes tres (ald. 1706-08, hierin: De linguis insularum orientalium); Antiquitates sacrae (ald. 1708, opgenomen in: Thesaurus antiquitatum sacrarum v. B. Ugolino, 1744 e.v.); Palestina ex monumentis veteribus ill., 2 dln (1714. Ned. vert. 1719); Poëmata (1748).
Lit.: J. Nat, De studie van de Oosterse talen in Ned., diss. Amsterdam (1929); J. Fiick, Die arabischen Studien in Europa, in: Beiträge zur Arabistik, hrsg. v. R. Hartmann u.
H. Scheel (Leipzig 1944).
