Archytas, een staatsman, veldheer, wijsgeer en wiskundige, was een zoon van Hestiaeus of Mnesagoras uit Tarente en een tijdgenoot van Plato (400 tot 365 vóór Chr.). Tot zevenmaal toe was hij strategos of veldheer in zijne geboortestad, en als bevelhebber behaalde hij in drie oorlogen de overwinning.
Hij redde zijn vriend Plato van den dood door een brief te schrijven aan Dionysius van Syracuse, die voornemens was den wijsgeer op zijne derde reis naar Sicilië te vermoorden. Volgens Horatius (Od. 1: 28) verdronk Archytas in de Adriatische zee bij eene schipbreuk op de kust van Apulië. Hij wordt door de Ouden voorgesteld als een voorbeeld van wijsheid, zelfbeheersching, zachtmoedigheid en weldadigheid. Opvoeding en onderwijs schatte hij zóó hoog, dat hij zelf onderrigt gaf aan de kinderen van zijne slaven en zich mengde in hunne spelen. Wij bezitten een bewijs van zijne ongemeene gematigdheid in het woord, dat hij een ongetrouwen dienaar toevoegde, die gedurende zijne afwezigheid de zaken zijns meesters verwaarloosd had: “Ik zou u straffen, indien ik niet vertoornd was.” In de wiskunde was hij zeer ervaren. Hij was de eerste, die het vraagstuk der verdubbeling van den cubus oploste, en die de middenevenredige wist te vinden tusschen twee gegevene lijnen. Door practische toepassing der wiskunde werd hij de grondlegger der werktuigkunde. Men noemt mechanische kunstgewrochten, die hij vervaardigd heeft. De geschriften en fragmenten, die zijn naam dragen, zijn onecht.
