Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 11-01-2018

Antisthenes

betekenis & definitie

Antisthenes, een Atheensch wijsgeer, de stichter der Cynische school (zie op dat artikel), was eerst een leerling van Gorgias en vervolgens een leerling en vriend van Socrates. Hij leefde omstreeks het jaar 380 vóór Chr. en betoonde zich, zonder de bespiegeling geheel en al te laten varen, een voorstander van de practische rigting der Socratische wijsbegeerte. Hij is met Socrates van meening, dat de deugd het hoogste doel, de ware bestemming en het wezenlijk geluk van den mensch uitmaakt.

Hij beschouwt, evenals Socrates, het streven om al zijne behoeften zooveel mogelijk te beperken, als de naaste weg tot de deugd en als de bron des heils. De toepassing dezer leer werd echter door hem op eene ongerijmde wijze overdreven. Hij verkondigde de stelling: “Het gelukkigst is degene, die het minst noodig heeft,” en hield er geen ander gewaad op na dan een ouden mantel, geen ander eigendom dan een houten beker, een zak en een knoestigen stok, terwijl hij zijn haar en baard liet groeijen, op den grond zijne nachtrust nam en aan de gebruikelijke vormen der zamenleving zich weinig stoorde. Als bespiegelend godgeleerde onderscheidde Antisthenes het veelgodendom des volks van de leer van den éénen God, waarvan hij zelf een voorstander was. Als bovennatuurkundige behoorde hij tot de twijfelaars (sceptici) en beweerde onder anderen, dat men niet het wezen der dingen, maar alleen hunne onderlinge verhouding kan doorgronden, en dat alleen zulke uitspraken volkomen zeker zijn, die zich onderscheiden door eenheid van subject en praedicaat (onderwerp en gezegde), bijvoorbeeld: een mensch is een mensch, goed is goed. Zijne talrijke geschriften, waarbij zich een werk bevond, “Sathon” genaamd, hetwelk gerigt was tegen Plato, wien hij niet lijden mogt, terwijl hij met Xenophon zeer bevriend was, zijn verloren gegaan. Een paar redevoeringen en een brief zijn wel is waar met den naam van Antisthenes uitgegeven, maar door bevoegde be-oordeelaars onecht verklaard.

< >