Gepubliceerd op 01-12-2020

zink

betekenis & definitie

blauwachtig wit metaal (symbool: Zn). Zink komt zeer verspreid in de natuur voor.

Het is een onedel metaal, dat wordt gewonnen uit verscheidene mineralen (o.a. zinkblende en zinkspaat), maar vooral uit afzettingen die zink en lood bevatten (60 %). Zink wordt toegepast voor het galvaniseren van ijzer om dit tegen corrosie te beschermen. Verder gebruikt men zink voor o.a. dakbedekking, vaten, drukvormen (clichés) en precisiegietstukken. Zink vormt ook een bestanddeel van vele alliages, o.a. messing. Veel zink wordt gebruikt in zinkverbindingen, o.a. voor het impregneren van hout en als verfstof (zinkwit). In 1980 bedroeg het wereldverbruik aan ruw zink 6,1 mln. t. Het verbruik in Nederland bedroeg 40600 t en in België en Luxemburg 151600 t.Omdat zink gemakkelijk corrodeert (door de vorming van oplosbare zinkzouten), zal een belangrijk deel van het gebruikte zink uiteindelijk in het milieu terechtkomen. Rechtstreeks wordt het milieu verontreinigd door afvalwaterlozingen en door zinkverwerkende bedrijven (luchtverontreiniging). In 1980 bedroeg het totaal van de industriële lozingen aan zink in Nederland ca. 660 t. Via de Rijn kwam 10290 t Nederland binnen.

De zinkindustrie in België bevindt zich vooral in de Kempen waar Métallurgie Hoboken Overpelt en Vieille-Montagne (Balen) voor de produktie instaan. In de omgeving van Overpelt varieert het zinkgehalte in de bodem van 100—1500 ppm. Ook uit onderzoek blijkt dat ten noordoosten van deze vestiging per jaar op iedere hectare ca. 2000 kg zink komt. Zinkgehalten in de bodem kunnen worden verhoogd door bijdragen via de neerslag, van varkensdrijfmest en van zuiveringsslib. Ook het gebruik van het zinkhoudende bestrijdingsmiddel zineb draagt bij aan het zinkgehalte. Dit kan leiden tot zinkvergiftiging bij gewassen.

Daarbij treedt een sterke groeiremming op, terwijl de planten symptomen vertonen die aan ijzer- of mangaangebrek doen denken. Zinkovermaat wordt aangetroffen op enkele percelen in Noord-Brabant en Limburg, die vroeger bevloeid werden met verontreinigd rivierwater (in het Geuldal groeit hierdoor o.a. het zinkviooltje).

Zinkgebrek is in Nederland en België bij akkerbouwgewassen niet waargenomen, maar komt in de fruitteelt soms voor op fosfaatrijke oude cultuurgronden.

Zink is een essentieel spoorelement voor de mens. Het metaal is o.a. bestanddeel van een aantal enzymen. De dagelijkse behoefte aan zink bedraagt voor een volwassene ca. 7,5 mg. Bij een onderzoek van het Ned. Rijksinstituut voor de Volksgezondheid in 1978 werd een gemiddelde opname van 9,4 mg zink per dag via de voeding gevonden. Bij een opname tot 200 mg per dag over een langere periode zijn geen ongewenste verschijnselen gevonden.