algemene regels, al dan niet in kwantitatieve termen uitgedrukt, met een bepaalde mate van bindendheid. Milieuhygiënische normen worden opgesteld met het doel de blootstelling van de mens of andere objecten aan verontreiniging te voorkomen of te beperken.
Zij berusten veelal op wetenschappelijke adviezen (recommendations). Op basis van wetenschappelijk onderzoek moet nl. komen vast te staan welke de gevolgen van blootstelling aan verschillende dosissen verontreiniging (dosis-effectrelaties) zijn. Aan de hand daarvan kunnen de verschillende waarden aangegeven worden bij resp. nuleffectniveau, geen-nadelig-effectniveau, basisbeschermingsniveau en algemeen beschermingsniveau. De vaststelling van de hoogte van de norm is echter de resultante van de afweging van allerlei belangen (economische, sociale, politieke enz.) en dus een beleidsbeslissing.Normen kunnen juridisch volledig bindende kracht hebben, o.a. via de wet (b.v. Wet geluidhinder) of via een uitvoeringsbesluit (b.v. Besluit geluidsbelasting grote luchtvaartterreinen, Besluit zwavelgehalte brandstoffen). De gestelde normen voor maximaal toelaatbare geluidsbelasting zijn tot de overheid gerichte instructienormen, de gestelde normen voor maximaal toelaatbaar zwavelgehalte richten zich rechtstreeks tot de burgers. Normen in de vorm van richtlijnen van de overheid (b.v. een ministeriële circulaire) of van niet-overheidsorganen (b.v. Hinderwet- en Bouwtoezichtvereniging, International Organization for Standardization) hebben een beperkt bindende kracht of slechts de waarde van een aanbeveling.
Het een en ander kan tot uitdrukking komen in de jurisprudentie van de Kroon. Zo gelden ten aanzien van intensieve veehouderijen via de Hinderwet-jurisprudentie de criteria en afstandsnormen, vervat in de brochure Veehouderij en Hinderwet (mrt. 1976).
Is een norm individueel gericht, dan is er sprake van een voorschrift, verbonden aan b.v. een vergunning. De termen ‘waarde’ (b.v. grenswaarde) en ‘niveau’ (b.v. algemeen beschermingsniveau) hebben de neutrale betekenis van een getalswaarde. Worden er consequenties aan verbonden in de zin van algemeen geldende verplichtingen, dan is er sprake van een norm. Volgens de geldende opvatting zijn lagere overheden wel bevoegd om strengere kwaliteitsnormen en lagere uitworpplafonds te hanteren dan er op hoger niveau zijn vastgesteld, maar niet om minder strenge normen te hanteren.
Een gemeentelijk bestemmingsplan is niet het juiste instrument om milieuhygiënische normen te stellen. Enerzijds beperkt de reikwijdte van een verontreiniging zich doorgaans niet tot het plangebied, anderzijds zou er door de normen hier te stellen een nodeloze verscheidenheid aan normen kunnen ontstaan. Sinds het KB van 10.3.1979 inzake het bestemmingsplan Maasvlakte is de heersende opvatting dat de Wet op de ruimtelijke ordening grondslag biedt voor het opnemen van milieuhygiënische normen in bestemmingsplannen. Wel dienen in zulke plannen ook de milieu-aspecten te worden afgewogen bij de situering of uitsluiting van bestemmingen. Het lijkt minder bezwaarlijk om dergelijke normen op te nemen in een (provinciaal) streekplan, maar ook daarmee kan niet gewaarborgd worden dat een snelle normbijstelling naar aanleiding van nieuwe inzichten en ontwikkelingen steeds mogelijk zal zijn. Provinciale milieubeleidsplannen lenen zich het beste voor vaststelling van normen voor het grondgebied van de provincie (of voor delen daarvan).
In België blijft de nationale overheid bevoegd voor het vaststellen van de minimum algemene en sectoriële normen, de Gewesten kunnen echter verder gaan door strengere eisen te stellen.
