bestrijdingsmiddelen tegen insekten. Insekticiden worden zowel in de landbouw en industrie als in de huishouding gebruikt.
Voor 1940 gebruikte men als insekticiden vooral anorganische verbindingen van lood, arseen en kwik. Na de Tweede Wereldoorlog zijn de synthetisch bereide organische insekticiden in gebruik genomen. De belangrijkste groepen daarvan zijn de organofosfaten, de chloorkoolwaterstoffen en de carbamaten. Tot halverwege de jaren zestig vormden de chloorkoolwaterstoffen de belangrijkste groep, met DDT als hoofdprodukt. De eigenschappen die DDT ZO gevraagd maakten, waren: grote werkzaamheid, lage toxiciteit voor warmbloedige dieren, breedspectrumwerking, lange werkingsduur, eenvoudige produktie en toepassing. Voor de andere chloorkoolwaterstoffen gelden deze eigenschappen in grote lijnen ook.
Sommige eigenschappen bleken later juist aanleiding te geven tot problemen. De lange werkingsduur hangt samen met een slechte afbreekbaarheid in het milieu en accumulatie in het ecosysteem. De breedspectrumwerking leidde ertoe dat deze middelen in veel toepassingen gebruikt werden, wat het probleem van de accumulatie nog versterkte. Er trad massale sterfte op onder roofvogels en visetende vogels. Ook de volksgezondheid werd bedreigd doordat in veel voedingsstoffen resten van bestrijdingsmiddelen werden aangetroffen. In de meeste Westeuropese en Noordamerikaanse landen is de toepassing van veel chloorkoolwaterstofinsekticiden nu verboden.
Tot de verboden chloorkoolwaterstoffen behoren DDT, diëldrin, eldrin, chloordaan en heptachloor. DDT kent echter nog een ruime toepassing in ontwikkelingslanden, vooral vanwege de lage prijs. Daar nog wel toegestane chloorkoolwaterstoffen zijn o.a. lindaan (met een omzet in Nederland van 25 t actieve stof in 1976) en dicofol, endosulfan en dienochloor (samen 46 t).In België bedroeg de hoeveelheid actieve stof in insekticiden in 1981 en 1982 gemiddeld 1500 t. Andere belangrijke insekticiden zijn de organofosfaten met een jaaromzet in Nederland van 371 t in 1976 (waarvan 66 t aan parathion en methylparathion), de carbamaten (88 t) en enkele andere verbindingen zoals pyrethrum, de pyrethroïden, cyhexatin, calcium- en natriumcyanide (in totaal ca. 70 t). Tot de laatste groep behoren enkele al zeer lang gebruikte middelen zoals blauwzuurgas voor het ontsmetten van gehele gebouwen, arseenverbindingen als Parijs groen, natriumfluoride tegen kakkerlakken en faraomieren, het plantaardige nicotine uit de tabaksplant en het rotenon, dat afkomstig is van de tropische plant Derris elliptica en wordt gebruikt tegen parasieten van huisdieren en in huishoudelijke spuitmiddelen tegen muggen e.d.
De insekticiden hebben in belangrijke mate bijgedragen tot het terugdringen van ziekten die door insekten worden overgebracht, zoals malaria en gele koorts. Tevens zijn zij van groot belang voor het verhogen van de wereldvoedselproduktie.
