kankerverwekkend; kankerverwekkende stof. De lijst van stoffen die verdacht worden van een kankerverwekkend effect is in de loop der jaren uitgegroeid tot indrukwekkende grootte.
Van diverse stoffen waarmee iedereen in contact kan komen via levensmiddelen, luchtverontreiniging enz., is inmiddels wel bewezen dat zij in de concentratie waarin zij worden aangetroffen voor de mens reëel kankerrisico inhouden. Met sommige van die stoffen komen alleen of hoofdzakelijk beoefenaren van een bepaald beroep in aanraking, b.v. asbest, of alleen vrouwen (nitrosodiëthanolamine in bepaalde cosmetica). Andere daarentegen kunnen de bevolking van een hele wijk bedreigen, b.v. de verontreiniging van bouwgronden met benzeen, zoals in Lekkerkerk.Soms zijn stoffen op zichzelf niet zeer carcinogeen, maar worden zij in het lichaam omgezet in stoffen die dat wel zijn. Deze stoffen worden procarcinogenen genoemd. Een voorbeeld daarvan is het benzopyreen in sigaretterook, dat door enzymen wordt omgezet in elektrofiele epoxiden die zeer sterk kankerverwekkend zijn. Benzopyreen is een ontledingsprodukt van een onvolledige verbranding en komt in rook voor in concentraties van 18—50 ng.
De International Agency for Research on Cancer te Lyon, een onderdeel van de World Health Organization, heeft in 1977 een lijst gepubliceerd van stoffen waarvan is bewezen dat zij carcinogeen zijn voor de mens (tabel).
Stoffen waarvan is bewezen dat zij carcinogeen zijn voor de mens.
aflatoxine
4-amino-bifenyl
arseenverbindingen asbest auramine (produktie van)
benzeen benzidine bichloormethylether cadmium(oxide)
chlooramfenicol chroomverbindingen cyclofosfamide diëthylstilbestrol hematiet (delven van)
isopropylolie mosterdgas
2-naftylamine
nikkelverbindingen
N.N’-bis(2-chloorethyl)-2-naftylamine
fenacetine polycyclische aromatische koolwaterstoffen vinylchloride Bron: International Agency for Research on Cancer
