verzamelnaam voor een groep natuurlijke, vezelige mineralen, die bestaan uit verbindingen van silicaten met vnl. magnesium en calcium. Asbest is onbrandbaar, bestand tegen schimmels en chemicaliën en heeft isolerende eigenschappen.
Het kan tot vezels worden uitgetrokken, die kunnen worden verwerkt. Er zijn vele en uiteenlopende toepassingen van asbest. De belangrijkste toepassing (75 % van het verbruik) is in de vorm van asbestcement (cement versterkt met asbestvezels), dat o.a. als isolatiemateriaal in de bouw wordt gebruikt en voor de vervaardiging van bloembakken (Eternit). Verder vindt asbest toepassing in de chemische industrie in remvoeringen en in de papier-, kledingen metaalindustrie. De wereldproduktie van asbest bedraagt jaarlijks ca. 5 mln. t, waarvan ca. 90 % chrysotiel (wit asbest), 5 % amosiet (bruin asbest) en 5 % crocidoliet (blauw asbest).Bij de be- en verwerking van asbest ontstaan zeer kleine deeltjes asbeststof, die in verband worden gebracht met bepaalde beroepsziekten. Het asbeststof kan ongehinderd doordringen in de longen, waar het een bindweefseltoename en een langzame vernietiging van het longweefsel kan veroorzaken (asbestose, een vorm van stoflong).
Asbestose is ook een risicofactor voor een bepaalde vorm van longkanker (mesothelioom). In de regel duurt het lang voordat een aandoening die door asbest is veroorzaakt, zich openbaart (20-40 jaar na blootstelling). In de huid gedrongen vezels geven aanleiding tot plaatselijke verhoorning van de huid. De toxische effecten blijken afhankelijk van de fysisch-chemische structuur van de betrokken asbestsoort (vindplaatsgebonden). Blootstelling aan bepaalde soorten asbest (vnl. de blauwe soort), in het bijzonder in combinatie met het roken van sigaretten, verhoogt de kans op longkanker. Ook het voorkomen van tumoren in het maagdarmkanaal wordt wel in verband gebracht met de opname van asbestvezels via het voedsel.
Om deze reden is de toepassing van asbest in het huishouden (kookplaatje) en bij de industriële bereiding van voedingsmiddelen sterk teruggedrongen.
Het is vaak niet eenvoudig asbest te vervangen doordat het heel specifieke eigenschappen bezit. Er is een bouwplaat van kunststofcement ontwikkeld ter vervanging van de asbestcementen dakplaat. Deze plaat is van vergelijkbare sterkte en heeft dezelfde brandwerende eigenschappen als de asbestcementplaat.
Het Asbestbesluit (een AMvB uit 1977 ter uitvoering van de Ned. Silicosewet) stelt regels met betrekking tot het voorhanden hebben en het gebruik van asbest in de arbeidssituatie, deels door verboden, deels door een stelsel van beperkende voorschriften. Zo zijn het asbestspuiten en het gebruik van blauw asbest verboden. In België zijn bij KB van 15.12.1978 beperkingen vastgelegd ten aanzien van het verwerken van asbest.
