psychologische mechanismen waarover de mens beschikt om door innerlijke conflicten ontstane → angst te verminderen. In het dagelijks leven zijn deze verdedigingsmechanismen - min of meer bewust - werkzaam.
Het zijn bijv. de grimassen van een scholier die de meester voor wie hij bang is, nadoet: hij lacht met zijn vriendjes om zijn gekke gedoe, maakt het optreden van de leraar belachelijk en houdt zo zijn angst in bedwang. → Dagdromen vanwege de denkbeeldige compensatie ervan bij een → frustratie, → vergetelheid, vergissingen, zijn evenzovele verdedigingsmiddelen die normale mensen af en toe gebruiken.Er bestaat een vrij groot aantal mechanismen die spanningen kunnen verminderen en conflicten oplossen. Maar vanuit een oogpunt van → aanpassing zijn ze niet alle even belangrijk. Sommige helpen neigingen (agressiviteit, → seksualiteit) die als gevaarlijk beschouwd worden, onderdrukken en het → bewustzijn wegdrukken; andere, daarentegen, veranderen deze aandriften in een maatschappelijk gewaardeerde activiteit (agressiviteit wordt dan bijv. zin in sportieve wedijver). Volgens psychoanalytici bestaan er tien belangrijke verdedigingsmechanismen: → verdringing, → sublimering, → regressie, → verplaatsing, → projectie, → identificatie, → compensatie, → substitutie, → fantasie en → dissociatie. Het zijn onbewust procédés waarvan het → ik zich, al naargelang de omstandigheden, bedient. → Amnesie, Fantasie, Ongerustheid, Ontkenning, Paranoia, Retractie, Spanning, Vermoeidheid.
