Vaderlandsch woordenboek

Jacobus Kok (1780)

Gepubliceerd op 31-10-2023

DAGVAART

betekenis & definitie

is de naam, welke aan de bijeenkomsten of vergaderingen der Heeren Staaten dezer Landen gegeeven wordt.

Wat de Dagvaarten of vergaderingen van Hun Ed. Groot Mogenden, de Staaten van Holland en Westfriesland betreft; deze Vergadering is niet achtervolgende, maar heeft haare gezette tijden, viermaal in het jaar, ais tegen den gewoon en tijd der verpachting, en bij de begeeving van ampten, welke aan die aanzienlijke vergadering staat: doch ook somtijds bij buitengewoone gelegenheden, als dan daartoe beschreeven wordende.

Deze Vergadering bestaat uit negentien Leden, waarvan het eerste is, dat van de Ridderschap of Edelen, en de andere van de Steden, die stem in Staat hebben; die meestal, wanneer de Staatsvergaderingen op nieuw beschreeven worden, andere Gedeputeerden, uit de Leden van haare Magistraaten en Vroedschappen, zenden, uitgezonderd derzelver Pensionarissen, die doorgaans, als de woordvoerders, dezelfden zijn. Zij volgen in rang, uit het Zuiderkwartier, aldus: Dordrecht, Haarlem, Delft, Leiden, Amsteldam, Gouda, Rotterdam en den Briel. Die van het Noorderkwartier volgen mede den rang der Steden. Daarenboven hebben Hunne Ed. Groot Mog. twee gewoone Ministers, die alle derzelver Vergaderingen bijwoonen.

Voorts zijn, uit het Kollegie van de Ed. Mog. Gecommitteerde Raaden van de Staaten van Holland en Westfriesland, twee Leden, bij beurten, bevoegd, om de Vergadering der Algemeene Staaten, dagelijks, bij te woonen, en om te helpen besluiten, en te zorgen, dat niets tegen de Besluiten van die van Holland, of de Hoogheid, of het Recht van dien, gedaan worde. Deze twee Leden worden verzeld door den Heer Secretaris van de Staaten van Holland en Westfriesland.

Het Collegie der Algemeene Staaten, ’t welk zijn verblijf heeft in ’s Gravenhage, en waarvan een Lid uit de Edelen of Ridderschap gewoonlijk President is, en voorts alleenlijk uit die yan Zuidholland bestaat, vermits die van het Noorderkwartier te Hoorn een afzonderlijk Kollegie van Gecommitteerde Raaden hebben, bestaat uit den President en gemelde Leden, van welke ieder der agt gemelde Steden ’er geduurig een Gecommitteerde heeft, die allen, gewoonlijk, om de drie jaaren verandert.

’t Is niet volkomen zeker, dat, ten tijde der oude Hollandsche Graaven, ’s Lands Staaten op de gewoone Dagvaarten beschreven zijn; doch, zo het geschied zij, is het enkel gebeurd bij bijzondere voorvallen. Geene zekerheid daarvan vindt men vóór de Veertiende Eeuw, ofschoon men leest, dat de Edelen en Knaapen, reeds in ’t jaar 1048, eene algemeene bijeenkomst hielden, waarop FLORIS DE EERSTE tot Graaf verkoozen werd. Ook vindt men aangetekend, dat de Steden, in het jaar 1061, beslooten, ROBBERT DE VRIES tot Voogd over de kinderen van Graave FLORIS aantestellen.

Nog laater vindt men gewag gemaakt van Vergaderingen, die, nu en dan, tegen den wil der Graaven, gehouden zijn. Het is bekend, hoe dezelve Graaven, en bijzonderlijk die uit den huize van Oostenrijk, ’t gezach van ’s Lands Staaten, van tijd tot tijd, verminderden, en hun het bijwoonen der Vergaderingen verhinderden. Eene menigte van bewijzen zou men kunnen bij brengen, dat ze niet ter Dagvaart beschreven werden, of ’er moest geld zyn. Doch terwijl men zig tegen FILIPS DEN TWEEDEN begon te verzetten, en vooral na dat, zedert de gedaane afzweering, in 1581, de oppermagt wederom aan ’s Lands Staaten gekomen was, werden de Vergaderingen wederom in haare rechten en luister hersteld. Van toen af aan zag men de Dagvaarten merkelijk vermeerderen, en op dezelven de heilzaamste besluiten, ten nutte van Land en Volk, neemen. Het geen andere luisterrijke Collegien in ’t bijzonder betreft, daarvan zal op het Art. HOLLAND gesproken worden, als mede op dat van RAAD en LEENHOF VAN BRABAND.

< >