Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 06-02-2024

ziek

betekenis & definitie

1) (2002) (straattaal) goed, leuk, indrukwekkend.

• Ziek: tof, mooi, goed. (Vanavond feessie! Ziek!) (Marc van Oostendorp: Rotterdams. Taal in stad en land. 2002)
• Straattaal weerspiegelt de belevingswereld van de jongeren die haar gebruiken. En waar praten die over? Over dingen die ze goed of slecht vinden, over uitgaan, uiterlijk en seks. Vooral het aantal woorden dat ongeveer ‘heel goed’ betekent, is enorm groot. Uit verschillende bronnen hebben we het volgende rijtje gedistilleerd: boeng, baggerz, banish, boem, bond, bong, boos, chili, cool, crime, da bomb, daina, dodelijk, dat doet, dope, errug, flex, fly, foeroe, gevaarlijk, gruweiijk (met als varianten gruwi en gru), gucci, UI, lauw, master(lijk), moeilijk, neet, relaxed, safin, scoobes, siki, spang, spits, spitta, standaard, strak, tranga, vet en ziek. (www.nemokennislink.nl, 13/05/2007)
• De Marokkaanse jongeren van De Jong drinken en slikken even veel als hun autochtone soortgenoten. De taal onderscheidt hen wel. Ze spreken een mengelmoesje van Nederlands, sms-taal, gangsta-rap, Arabisch, Berber, Surinaams en Engels, versmolten in een slang dat per buurt verschilt en gangbare Nederlandse woorden een compleet andere inhoud geeft. De Jong geeft zijn bevindingen toegankelijk weer, bijna in spreektaal. Als boertje van buuten steek je heel wat op. Zo heb je chillers en spacers, brado's en maties. Zo betekent 'poffen' doodschieten (vaak allen als stoere bedreiging), 'bossen' slaan, zijn tezz en wullah! Arabische uitroepen voor 'shit' en 'Ik zweer het je!'. 'Ziek' is indrukwekkend, 'dood' saai, 'chickies' meiden, 'scotten' uitsluiten uit de groep, 'dissen' iemand koeioneren of kapot roddelen, 'shekem' verrader (een woord met een duidelijk joodse connotatie). Ook spullen heten anders: doekoe is geld, patas zijn mooie merkschoenen. De Jong geeft nog tientallen andere termen, die de Dikke van Dale nog niet hebben gehaald. Marokkaans, daarna Nederlands. Maar hopelijk uiteindelijk geen cultuurgoed. Kapot moeilijk. Een etnografisch onderzoek naar opvallend delinquent groepsgedrag van 'Marokkaanse' jongens. (Nederlands Dagblad, 29/12/2007)
• “Ziek man, zie-iek”, zegt Emre. “Hoor je dat, hij gaat naar de fnale!” (Vrank Post: Kapot. 2009)
• Veel bijvoeglijke naamwoorden die helemaal niet zo’n positieve betekenis hebben, bijvoorbeeld gruwelijk, vet, wreed en ziek, betekenen in de hiphop juist ‘geweldig’. (Vivien Waszink: Woord! De taal van nederhop. 2013)
• Als je ziek bent moet je in bed blijven, maar voor rappers is ziek ‘heel goed’, bijvoorbeeld in Concept of niet van Opgezwolle: ‘Ik kom ontzettend ziek’. En Willie Wartaals rijms (teksten) zijn zo ziek, ‘die zitten in de WAO’. (Vivien Waszink: Woord! De taal van nederhop. 2013)
• (Smibanese woordenboek. 2e druk. 2020)

2) (2008) (bijw.) (jeugd) erg, in hoge mate.

• Ziek, een versterkend woord. ‘Ik voel me ziek zaad.’ (Prisma miniwoordenboek. Drop je lyrics 3. 2008)
• Een ziek lekkere taart bakken met Jamie. (www.youtube.com, 26/12/2016)
• Groot maakt ziek lekkere goal tegen China. (https://sportnieuws.nl, 03/12/2017)
• Messi scoort 600ste goal met ziek lekkere vrije trap tegen Atléti. (https://sportnieuws.nl, 04/03/2018)
• Ziek/ kapot. “Ik ben ziek gezond bezig” of “Je bent kapot mooi.” De oorspronkelijke betekenis van de woorden ziek en kapot zijn hier niet meer van belang. Ze werken vooral als versterking van wat erna gezegd wordt. (Jongerentaal in het Nieuwsblad, 11/12/2018)
• Yvar zei: ‘O, dit is echt ziek goed!’ (Caja Cazemier: Roes. 2019)
• Ik denk dat hij dat ‘ziek’ goed zou doen, als hij bijvoorbeeld minister zou worden. (Knack, 14/06/2023)

3) (1903) (Vlaanderen, iron.) dom; onnozel; niet goed wijs.

• Zijde gij ziek? = weet gij niet meer wat ge zegt? (Jozef Cornelissen & Jan Baptist Vervliet: Idioticon van het Antwerpsch dialect. 1903)