de licht- en warmtestraling van de zon, onmisbaar voor het menselijke, dierlijke en plantaardige leven op aarde. De mate van de zonneschijn (of insolatie) is bepalend voor de warmtehuishouding van de atmosfeer en het aardoppervlak in het algemeen (z atmosfeer, energievoorziening) en van de verschillende klimaten in het bijzonder.
In engere zin spreekt men van zonneschijn waar de zonnestraling direct (niet verstrooid door wolken of mist) invalt. De duur van de zonneschijn in laatstgenoemde zin is in de eerste plaats afhankelijk van de daglengte en dan van de bewolking. Men drukt de duur uit in uren of in percenten van de mogelijke duur, d.i. van de tijd tussen zonsop- en -ondergang. Zulke getallen wijzen slechts aan of de zon op de plaats van waarneming scheen en laten de rest van de hemel buiten beschouwing. Een vergelijking van de aldus verkregen waarden voor de duur van de zonneschijn met de bewolkingsgetallen geeft dan ook niet steeds overeenstemming.De zonneschijn neemt van gebieden met een zeeklimaat naar gebieden met een landklimaat, evenals van de gematigde gewesten naar de subtropische gebieden, toe. Dit blijkt uit bovenstaande tabel. Bergtoppen steken in de winter dikwijls boven de wolkenlaag uit, waardoor de duur van beschijning er langer is dan in de dalen. Zo heeft de Santis in het winterhalfjaar gemiddeld 2 uur meer zonneschijn dan Zürich.
Meting van de zonneschijn kan geschieden door middel van een stralingsmeter (z straling) of — wat de duur alleen betreft — door een zonneschijnmeter of zonneschijnautograaf.
Zonneschijnmeter
of zonneschijnautograaf, noemt men een toestel, waarmede de duur van de zonneschijn gemeten kan worden. In Nederland wordt hiervoor gebruikt het toestel volgens Campbell-Stokes. Hierbij werpt een glazen bol, die hierbij als brandglas dient, een beeldje van de zon op een papierstrook. Tijdens het schijnen van de zon vormt zich in de loop van de dag in deze strook dus een brandspoor; uit dit spoor is achteraf de zonneschijnduur te bepalen.
