Waangedachten zijn foutieve gedachten, die zich niet door verstandelijke argumenten laten beïnvloeden. Steeds zijn hier gevoelsargumenten in het spel.
De grens tussen waan en persoonlijke opvattingen is niet te trekken. Aan de waan kunnen zeer goed ware feiten ten grondslag liggen; de op zichzelf juiste feiten worden dan op groteske manier verwerkt, bijv. wanneer een ondervonden benadeling wordt toegeschreven aan een uitgebreid complot.Waangedachten komen zeer duidelijk voor bij krankzinnigen. Men kent de betrekkingswaan, waarbij achter onschuldige gebeurtenissen iets, wat de patiënt betreft, vermoed wordt. Verder vervolgingswaan, vergiftigingswaan, querulanten waan, waarbij een waar of vermeend klein onrecht tot een levenskwestie wordt opgeblazen. Verder de uitvinderswaan, de grootheidswaan, waar tegenover de kleinheidswaan, armoedewaan en zondewaan. De hypochondrische waan betreft sombere voorstellingen over vermeende kwalen, bij de ijverzuchtswaan betreft het vermeende echtelijke ontrouw.
Soms is de inhoud van de waan volkomen absurd, soms is deze met veel critisch vernuft opgebouwd. De waan kan ontstaan bij gebrek aan logisch denkvermogen (schizophrenie) of ten gevolge van affectief geladen, vaak onbewuste gevoelscomplexen (z dieptepsychologie en psycho-analyse).
