Sommige stoffen, zoals p-azoxyphenetol, blijken te smelten tot een wel is waar vloeibare phase (137 gr.), die echter o.a. nog dubbelbreking vertoont in gepolariseerd licht, als gevolg van de wederzijdse oriëntatie van de vlakke moleculen (vloeibare kristallen, mesomorphe toestand, Lehmann 1889). Bij 167 gr. is er een tweede „smeltpunt”, waarbij een normale isotrope vloeistof ontstaat.
Deze neiging tot zwermvorming, hetzij van staafvormige moleculen of deeltjes (nematische phase = draadachtig) of van plaatvormige deeltjes (smektische phase = zeepachtig), geeft aanleiding tot het ontstaan van een zekere graad van ordening (cybotaxis) in een smelt of oplossing. In colloïdale oplossing geeft deze ordening aanleiding tot thixotropie.Ook in andere vloeistoffen, zoals water, alkoholen, gesmolten kwarts en glas, is er een gedeeltelijke structuur nog aanwezig (z associatie, glas), die zich echter in drie dimensies uitstrekt. Zelfs in een vloeistof met bolvormige atomen, zoals kwikzilver, vloeibare edelgassen e.d., is er ook een zekere mate van ordening aanwezig, omdat de vloeistof onder de invloed van de cohaesie-krachten een vrijwel dichtste bolstapeling tracht in te nemen (Zernike en Prins).z kristallen, kristalstructuur.
PROF. DR J. A. A. KETELAAR.
