eigenlijk Giacomo Barozzi da Vignola, Italiaans bouwmeester (Vignola, bij Modena, i Oct. 1507-Rome 7 Juli 1573), bestudeerde grondig de antieke bouwkunst in haar proportiesystemen en begon zijn werk te Bologna. Zijn geschrift over de vijf architectonische orden werd bij uitstek toonaangevend voor alle bouwmeesters van zijn tijd.
Hij vertrok onder paus Julius III als pauselijk architect naar Rome. Hier bouwde hij de kerk il Gesu (1568-’75) die na zijn dood door Giacomo della Porta werd voltooid. Hiermede schiep hij een nieuw type kerkgebouw (breed schip, geflankeerd door een rij kapellen, die als zelfstandige ruimten behandeld zijn; het transept even diep als deze kapellen, maar dubbel zo breed; de viering bekroond door een koepel). Voor type en ontwikkeling van de Barokkerk is de Gesu van groot belang geweest. Na de dood van Michelangelo werd Vignola in 1564 bouwmeester van de St Pieterskerk. Tot zijn werken behoren het vijfhoekige paleis Farnese te Caprarola bij Viterbo (1547-’59) met de beroemde, spiraalvormige „Scala Regia” en de Villa di Papa Giulio te Rome (1550-’55).Bibl.: Regole delle cinque ordini d’architettura (1562); Regole della prospettiva pratica (1582). Ned. vert.: Regel v. d. 5 ordens der architecture, vert. d. P. Le Muet (Amsterdam 1638, 1643, ca 1675), id. vrij gev. d. M. G.
Tetar v. Elven (Amsterdam 1848); vgl. Ch. Normand, LeVignoledes ouvriers, 4 dln (Paris 1821-’34, iste dl Ned. vert. Amsterdam 1824).
Lit.: H. Willich, G. Barozzi da V. (Strassburg 1906); G. K. Loukomski, Jacq. Vignole, sa vie, son oeuvre (Paris 1927); W.
Lotz, V.-Studien, Beitr. zu e. V.-Monographie (Würzburg 1939); Z verder onder barok, kunst: bouwkunst.
