is een term die in de neurologie wordt gebezigd om ziekten van het centrale zenuwstelsel aan te duiden die histologisch gekenmerkt zijn door een vernietiging van bepaalde structuren, terwijl de overige systemen onaangetast blijven. Systeemziekten zijn bijv. de tabes dorsalis (degeneratie van de achterstrengen van het ruggemerg), de spastische spinale paralyse (degeneratie der pyramidenbanen) en Poliomyelitis (vernietiging van de motorische voorhoorncellen).
Wanneer een ziekte gekenmerkt is door vernietiging van twee of meer systemen gelijktijdig spreekt men van gecombineerde systeemziekten. Als zodanig kan genoemd worden de amyotrophische laterale sclerose (degeneratie van pyramidenbanen en motorische voorhoomcellen), de gecombineerde strengziekte die als complicatie bij pernicieuze anaemie voorkomt (degeneratie van pyramidenbanen en achterstrengen) en de ziekte van Friedreich (degeneratie van de kleine hersenen, de achterstrengen van het ruggemerg en vaak ook de pyramidenbanen).
Hoewel nauwkeurig histologisch onderzoek wel duidelijk gemaakt heeft dat men eigenlijk niet van een strikt beperkte en systematische degeneratie mag spreken heeft de term systeemziekte in de klinische neurologie nog niet aan practische bruikbaarheid ingeboet.
DR A. VERJAAL.
