Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

SEILLIÈRE, ernest (baron de)

betekenis & definitie

(Antoine Aimé Léon), Frans moralist en socioloog (Parijs 1 Juli 1866), heeft in zijn Philosophie de l'Impérialisme (4 dln, 1903-’08) zijn theorie uiteengezet en in een groot aantal werken deze op verschillende gevallen toegepast. Onder „imperialisme” verstaat hij „de neiging van ieder wezen — individueel of collectief — zich te willen handhaven, maar vooral om te willen uitgroeien en te willen domineren” (vgl.

Nietzsche’s Wille zur Macht), waarbij dit wezen zich dan meestal in verbinding met een of ander bovennatuurlijk wezen of godheid stelt. Deze eigenschap wordt door de schrijver „mysticisme” genoemd, waarbij hij allerlei schakeringen onderscheidt: mysticisme social, passionnel, esthétique, racial, enz. Volgens hem heeft dit mysticisme, niet getemperd door de rede, tot allerlei uitwassen geleid, waarbij Rousseau vooral de grote schuldige is.In een eindeloze reeks van niet altijd even critische studiën heeft hij gespeurd naar dit mysticisme bij navolgers en voorgangers van Jean-Jacques, waardoor hij in gezelschap is gekomen van andere traditionalistische bestrijders van het romantisme (Maurras, Lasserre, Maritain, Massis, enz.).

Bibl.: La Philosophie de l’Impérialisme: t. I Le Comte de Gobineau et l’Aryanisme historique (1903); t. II Apollôn ou Dionysos? Etude critique sur Frédéric Nietzsche (1905); t. III, L’Impérialisme démocratique (1907); t. IV Le Mal romantique. Essai sur l’impérialisme irrationnel (1908); Le Romantisme des réalistes.

G. Flaubert (1914); Mme Guyon et Fénelon, précurseurs de J.-J. Rousseau (1918); G. Sand, mystique de la passion, de la politique et de l’art (1920); Jean-Jacques Rousseau (1921); Emile Zola (1923); Marcel Proust (1930); Le Romantisme et la morale (1932) etc.

Lit.: R. Gillouin, Une nouvelle Philosophie de l’Histoire moderne et française (1921); J. M. L. Boudeau, E. S., historien du mysticisme romantique (1925 m. bibliografie).

< >