noemt men een door deze natuurkundige in 1873 geconstrueerd toestel om licht- en warmtestraling aan te tonen. Vier dunne plaatjes van glimmer zijn evenals de wieken van een molentje, bevestigd aan een as, die met uiterst geringe wrijving draaibaar is binnen een vrijwel luchtledig gepompte glazen ballon.
De 4 plaatjes zijn aan éénzelfde zijde met roetzwart bedekt, terwijl de andere zijde spiegelend gemaakt is. Zodra het toestel aan de werking van warmtestralen wordt blootgesteld, gaan de vleugels zó draaien, dat de zwarte oppervlakken teruggaan. Het instrument is zeer gevoelig. De verklaring is niet eenvoudig aan te geven. In een gas van normale druk zal het effect niet optreden, pas bij zeer lage drukken zal er een drukverschil ontstaan aan weerszijden van een plaatje. De zwarte zijde wordt nl. warmer dan de spiegelende: in een zeer verdund gas levert nu een temperatuurverschil ook een drukverschil (z manometer).
