Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

Pawel borisowitsj AXELROD

betekenis & definitie

een der voornaamste leiders van het mensjewisme (1850-1928), was zoon van een herbergier en nam sinds 1872 deel aan revolutionnaire propaganda onder de arbeiders van Kiew. In 1874 gearresteerd wegens propaganda onder de boeren, week hij naar het buitenland uit, waar hij zich bij de volgelingen van Bakoenin aansloot.

Zijn aanraking met de Duitse sociaal-democratie maakte echter, dat hij, in 1879 in Rusland teruggekeerd, zich tot het Marxisme bekeerde. In 1883 was hij een der oprichters van de groep Bevrijding van de Arbeid, in 1900 werd hij lid der redactie van de Iskra, het latere blad van Lenin. Langzamerhand ontwikkelde Axelrod zich meer en meer in mensjewistische richting; hij kwam op voor een legale democratische massapartij en afschaffing van het illegale partijapparaat (liquidatorendom). In Wereldoorlog I nam hij een centristische positie in, nam deel aan de conferenties van Zimmerwald en Kienthal, en verklaarde zich tegen de leus van Lenin over de „omzetting van de imperialistische in de burgeroorlog”. Na de October-revolutie week Axelrod naar het buitenland uit en bleef daar tot zijn dood een verklaarde vijand van de Sovjetmacht.

< >