Bij de bepaling van de eigenschappen van een voorwerp verandert men zijn toestand een weinig, juist door het feit van de meting. Hierdoor is het niet mogelijk, zijn plaats en snelheid met volkomen zekerheid aan te geven.
De voorzichtigste wijze van waarnemen is die, waarbij wij het voorwerp in kwestie alleen maar bekijken. Daarbij moet het voorwerp licht terugkaatsen en wel ten minste één lichtquant. Enerzijds is nu de plaats van het voorwerp nog slechts bekend met een mogelijke fout van ongeveer de golflengte van het licht, anderzijds heeft zijn beweging een onbekende verandering ondergaan, evenredig met de stoot van de lichtquant. Volgens een algemeen, door Heisenberg opgesteld principe is het product der beide onzekerheden op zijn minst gelijk aan de constante van Planck. Heisenberg vat dit nu zo op, dat het dan ook geen zin heeft, te spreken van een voorwerp of molecule met volkomen vastgestelde snelheid op een volkomen vastgelegde plaats. Het principe is nauw verbonden met de grondbeginselen der quanten-mechanica.
