of cyaniden zijn verbindingen, die de groepering -GN bevatten. Het zijn in het algemeen aetherisch riekende, niet-vergiftige, in water niet oplosbare vloeistoffen, die bereid worden door halogeenalkylen of de alkalizouten van de zwavelzure esters der alkoholen met kaliumcyanide te verhitten, maar dan gewoonlijk verontreinigd zijn met kleine hoeveelheden der walglijk riekende isonitrilen of carbylaminen.
Zij ontstaan ook door verhitting van zuuramiden met phosphorpentoxyde en kunnen door verzeping weer hierin en in zuren omgezet worden (z carbonzuren).Een technisch belangrijk nitril is acrylonitril CH, :CH.CN, bereid door additie van cyaanwaterstof aan aethyleenoxyde (z aethyleen) gevolgd door waterafsplitsing. Polymerisatie van acrylonitril zelf levert een nieuwe synthetische vezel (orlon) en polymerisatie met butadieen de oliebestendige synthetische rubbers perbunan en hycar. Acetonitril of methyleyanide, k.pt 82 gr. C., is het nitril van azijnzuur, benzonitril, k.pt 91 gr. C., is het nitril van benzoëzuur. Het dinitril van adipinezuur is een tussenproduct bij de synthese van nylon.
DR J. VAN ALPHEN.
