(van Lat. nativus, aangeboren) noemt men de leer van het aangeboren zijn van bepaalde begrippen, voorstellingen, geschiktheden of tendenties. Het probleem of de voorstellingen van tijd en ruimte aangeboren zijn is vooral in de vorige eeuw veel besproken (Helmholtz).
De gedachte, dat onze geest inhouden meebrengt, die vóór de geboorte verworven of althans reeds aanwezig waren, vindt men bij Plato, die in de Menon leert, dat wiskundige waarheden niet op zintuiglijke kennis berusten. Ze worden door redenering in het bewustzijn opgewekt, waar ze a.h.w. sluimerden. De Stoa spreekt van emphutai prolepseis — ingeboren beseffen (van goed en kwaad). Cicero vertaalt prolepsis door anticipatio in zijn verhandeling Over het wezen der goden.Lit.: C. Bellaar Spruyt, Proeve van een geschiedenis van de leer der aangeboren begrippen (Leiden 1879).
